“Ik geniet erg van werken met studenten”/2
Material Matters/8
GELIMBOprins carnaval/14
27 november 2008 / jaargang 51
News in English for international students and staff members/11
Informatie- en opinieblad van de Technische Universiteit Eindhoven. Redactie telefoon 040-2472961 e-mail [emailprotected]
ID werkt aan joint master met Chinese universiteit Industrial Design hoopt in september 2009 een joint master te starten samen met de Zhejiang University in de Chinese stad Hangzhou. Op dit moment wordt gewerkt aan het programma voor deze gezamenlijke master. Overigens loopt ID hiermee vooruit op nieuwe wetgeving die joint masters in Nederland eerst nog mogelijk moet maken. Volgens decaan prof.dr.ir. Jeu Schouten heeft zijn faculteit alle reden om samenwerking te zoeken met partnerinstellingen wereldwijd. “Het ontwerpen van intelligente producten voor een internationale markt is gericht op de consument en die consument is per continent anders”, stelt hij. De TU/e-faculteit ID werkt al samen met onder andere Georgia Tech en CMU in de Verenigde Staten en met de NUS en NTU in Singapore. Aan de twee laatstgenoemde instellingen brachten Schouten en IDhoogleraar prof.dr.ir. Aarnout Brombacher vorige week nog een bezoek. Tijdens dezelfde trip werd ook de University of Technology Sydney bezocht, waarmee een samenwerkingsovereenkomst werd ondertekend. Dit met het oog op de uitwisseling van studenten en staf en op wederzijdse ondersteuning op onderwijsgebied. Dr.ir. Kees Dorst van ID heeft sinds een jaar een tachtig-procentaanstelling als hoogleraar aan deze Australische universiteit om de zusterfaculteit daar
te helpen bij het vernieuwen van haar programma en de samenwerking met thuisbasis Eindhoven verder vorm te geven. De overige twintig procent is hij in dienst van de TU/e. De bedoeling is dat aankomende februari, bij de start van het nieuwe semester, de eerste twee TU/e-studenten naar Sydney gaan. Later in het jaar, in september, hoopt Schouten zo’n vijf studenten te laten beginnen aan de beoogde joint master samen met Zheijang University. Uiteindelijk kunnen volgens de decaan jaarlijks zo’n twintig studenten uit Eindhoven instromen, die één jaar van het mastertraject hier doorbrengen en één jaar in Hangzhou.
Regering Als de plannen daadwerkelijk hun beslag krijgen, zou ID de eerste TU/e-faculteit zijn die een joint master aanbiedt. Volgens drs. Marleen van Heusden van het Onderwijs en Studenten Service Centrum mogen Nederlandse onderwijsinstellingen dergelijke masters nu echter nog niet aanbieden. “Rond Sinterklaas wordt het wetsvoorstel over dit onderwerp openbaar, inclusief de mening van Raad van State en het ministerie van OCW hierover.” Als alles goed gaat, zou de joint master per 1 september 2009 mogelijk moeten worden, aldus Van Heusden, “maar de voorwaarden hiervoor kennen we nu dus nog niet.”/
.
Gispen in Raad van Toezicht TU/e
Sinterklaas liep dinsdag en woensdag niet rond op de TU/e om cadeautjes aan brave studenten uit te delen. Hij verzamelde in zijn grote boek handtekeningen tegen de harde knip. Het betrof een actie van studen tenfractie PF. De harde knip houdt in dat studenten eerst alle punten van hun bachelor binnen moeten hebben, voor ze met hun master mogen starten. De harde knip zou in 2010 moeten zijn ingevoerd. Er is een landelijke petitie gestart, gesteund door de LSVB. Inmiddels staat de teller op www.geenharde knip.nl op 1.165 handtekeningen (woensdag 26 november). PF steunt de actie. In een ingezonden brief (zie pagina 4) laat PF weten dat ze onder meer vreest voor te veel studievertraging en minder neven activiteiten. Volgens fractieleider Christopher Gits is er aardig wat animo om te tekenen. “Alleen bij eerste jaars zie je dat ze er nog niet zo veel van weten.” Studentenfractie Groep-één verzamelt geen hand tekeningen. Fractievoorzitter Geert-Jan Evers: “We denken liever mee voor een oplossing dan dat we protesteren.”
Peter van Dam, woordvoerder van het College van Bestuur, laat weten dat het CvB de harde knip als een ‘onoverkomelijke consequentie’ ziet. “De universiteit is hier pragmatisch in. We gaan ons voorbereiden.” Volgens Van Dam zien CvB en decanen zowel voorals nadelen aan de maatregel. “Als er meerdere in stroommomenten komen, hebben we waarschijnlijk niet de capaciteit om vakken een aantal keer per jaar te geven. We moeten voor dergelijke zaken naar op lossingen zoeken, maar ook de voordelen niet over het hoofd zien. Studenten zullen aan het eind van hun bachelor beter nadenken over wat ze willen.” In 2009 gaat het CvB zich beraden over de consequenties en mogelijke oplossingen. De LSVB heeft aangekondigd dat er komende dinsdag landelijk acties zullen komen. De PF heeft studenten opgeroepen om die dag -letterlijk- stil te staan bij de harde knip. Dit gebeurt bij het Hoofdgebouw. PF-lid Joris van Beurden vraagt op het Limbopad om handtekeningen tegen de harde knip. Foto: Peter Spijker.
Ambitieus plan voor lichtonderzoek
Onderwijsminister Ronald Plasterk heeft prof.dr. Willem Hendrik Gispen (65) voor vier jaren benoemd tot lid van de Raad van Toezicht van de TU/e. Gispen was van 2001 tot en met 2007 rector magnificus van de Universiteit Utrecht. Gispen treedt toe per 1 november. De Raad van Toezicht (RvT) had al zo’n twee jaar een plek open. Gispen maakt het vijftal weer compleet. Hij is vooral aangetrokken vanwege zijn academische expertise. Hij vult wat dat betreft de plaats in van André Oosterlinck, de oud-rector van de KU Leuven, die enkele jaren terug de raad verliet. Gispen was hoogleraar in Utrecht op het terrein van de neurowetenschappen, van 1980 tot afgelopen jaar. Dit jaar is hij door de UU benoemd tot honorair universiteitshoogleraar.
Actie PF-sint tegen harde knip
Sinds 1991 is hij lid van de KNAW. Verder was hij van 1996 tot en met 1999 decaan van de faculteit Geneeskunde van de UU. Gispen realiseerde ruim 675 publicaties in internationale wetenschappelijke tijdschriften en begeleidde 85 promovendi. Hij ontving een eredoctoraat van vijf buitenlandse universiteiten en een groot aantal wetenschappelijke onderscheidingen. Gispen bekleedt diverse maatschappelijke en bestuurlijke functies. Zo is hij lid van de Raad van Advies van Van Lanschot Bankiers./
.
Zeven hoogleraren van zes verschillende faculteiten hebben vorige week een ambitieus plan op het gebied van licht en interactie voorgelegd aan het College van Bestuur. Het is het eerste concrete voorstel dat meedingt naar onderzoeksgeld dat het CvB vanaf 2009 gaat toekennen in het kader van een nieuwe stimuleringsregeling. Programmaleider prof.dr. Emile Aarts ziet ook mogelijkheden voor een technologisch topinstituut op dit gebied. Volgens Aarts, deeltijdhoogleraar bij de faculteit Industrial Design en vice-directeur bij Philips Research, is licht een onderzoeksthema dat lang over het hoofd is gezien. “Maar het past natuurlijk perfect in Eindhoven”, aldus Aarts. “Het
nieuwe onderzoek zal verankerd zijn met de omgeving en op een natuurlijk wijze zijn ingebed in de Lichtstad. Licht is al een eeuw het centrale economische thema in deze regio. We zijn het de laatste jaren alleen vergeten te kapitaliseren.” Volgens het plan, getiteld ‘I-lighting the World’, gaat het onderzoek zich richten op de relatie tussen licht en mens, en dat binnen drie verschillende domeinen: sfeer, welzijn en duurzaamheid. Bij het eerste domein moet gedacht worden aan de ontwikkeling van innovatieve lichtconcepten en -systemen. Het domein welzijn richt zich op de gezondheidsaspecten van licht. Bij duurzaamheid moeten milieuvriendelijke oplossingen onderzocht worden. Rector prof.dr. Hans van Duijn is
enthousiast over het voorstel, dat nog wel op detailniveau moet worden uitgewerkt. Ook moet het nog worden voorgelegd aan een jury bestaande uit hoogleraren van de TU/e, die gaan bepalen welke onderzoeksvoorstellen uiteindelijk in aanmerking komen voor een financiële ondersteuning van een kwart miljoen euro voor de komende vier jaren. Aarts ziet ook mogelijkheden voor het opzetten van een technologisch topinstituut op dit gebied. Dit in samenwerking met Brainport Eindhoven, dat veel ervaring heeft met het opzetten van dit soort projecten, aldus Aarts. De plannen hiervoor zijn volgens hem nu nog ‘super prematuur’, maar het zou in het tweede kwartaal van 2010 al een feit kunnen zijn./
.
27 november 2008 Cursor 2/ Mensen
Cliff Hasham “Ik geniet erg van contact met studenten” Tekst: Tom Jeltes Foto: Bart van Overbeeke Na bijna 36 jaar trouwe dienst, eerst als ontwerper en later als docent handtekenen bij Bouwkunde, neemt Cliff Hasham afscheid van de TU/e. Hij doet dat met een speciale tentoonstelling van zijn werk, getiteld ‘Between Colour and Architecture’, die van 2 tot 16 december te zien is in Vertigo. De expositie bestaat uit aquarellen die Hasham maakte van gebouwen op zijn geboorteeiland Curaçao. “Misschien ben ik wel te bescheiden”, zegt de aimabele Antilliaan. “Collega’s vinden dat ik ook mijn oude werk op de tentoonstelling in een vitrine moet zetten. Maar ik heb veel werk van vroeger niet bewaard, gewoon weggegooid zonder er een foto van te maken. Achteraf best zonde.” Toch kan hij een zekere trots niet verhullen als hij door een map bladert met oude foto’s van ontwerpen en docu-
menten die wel bewaard zijn gebleven uit zijn tijd als vormgever bij het ontwerpbureau van de TU/e. Hij wijst op een afstudeerbul met sierlijke rode letters. “Kijk, die heb ik gekalligrafeerd. Tot 1997 deed ik dat met de hand. Nu doe je dat natuurlijk in Photoshop.” Op zijn zeventiende kwam Hasham van Curaçao naar Nederland. Hij was van plan om een opleiding Engels te volgen, maar daarvan is niet veel terechtgekomen. In militaire dienst vond hij onverwacht zijn roeping. “Ik werkte als schrijver voor een generaal, en ik moest elke week een krantje maken. Veel typen en stencilen dus, maar ik maakte ook de illustraties. Dat beviel heel goed, en toen ik afzwaaide heeft de generaal me geadviseerd om hierin door te gaan.” En zo kwam Hasham terecht op de Academie voor Industriële Vormgeving de huidige Design Academy. Hasham ontwierp lange tijd vrijwel alle logo’s voor de TU/e
en verwante instellingen, zoals het logo van kinderdagverblijf De TUimelaar, en detacheringbureau Euflex. “Dat vind ik nog steeds een heel sterk beeld”, zegt hij over het laatste logo. “Maar de mooiste opdracht was toch wel die voor de TUE-huisstijl.” Het bijbehorende ‘ronde’ TUElogo was het eerste na de overgang van technische hogeschool naar universiteit, en hield het dertien jaar vol. Toen Hashams huisstijl in 1999 werd vervangen, deed dat hem echt pijn. “Maar in die tijd kwam er een nieuw College van Bestuur en die wilden alles veranderen, zo gaan die dingen”, zegt hij berustend. Een jaar of tien geleden belandde Hasham bij Bouwkunde, waar hij handtekenen onderwijst aan de studenten. “Het is echt ontzettend leuk om die jongens en meiden te leren kijken en schetsen. De mooiste dingen beginnen met een simpele schets. Ik geniet erg van het contact met de studenten.
De vakanties brengen hij en zijn Nederlandse vrouw in hun Curaçaose woning door. “Als ik straks gestopt ben met werken, wil ik in ieder geval daar de winter doorbrengen, en op termijn definitief verhuizen.” Als hij zijn vrouw daarvan kan overtuigen, tenminste. “Ik laat haar eerst een tijd acclimatiseren”, zegt Hasham lachend. Hij heeft goede hoop dat het lukt om zijn vrouw over te halen. “Het is gewoon Holland in de tropen. De meeste dingen zijn net als hier, de mensen spreken Nederlands, de wetten zijn hetzelfde. Allemaal heel vertrouwd.” Op Curaçao gaat Hasham schoolkinderen leren tekenen, zodat hij toch met jonge mensen in contact blijft. “Ik wil geen verplichtingen meer, maar tussen oude mensen gaan zitten, is ook niets voor mij. En ik blijf dus tekenen. Dat is namelijk het enige wat ik kan!”/
.
De week van/Eric
Cursor/Colofon © 2008. Auteursrechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder voorafgaande toestemming van de hoofdredacteur. De redactie behoudt zich het recht voor om aangeboden artikelen te wijzigen. Redactie Han Konings (hoofdredacteur), Tom Jeltes, Ivo Jongsma, Judith van Gaal, Frits van Otterdijk, Brigit Span (eindredacteur), Monique van de Ven Aan dit nummer werkten verder mee , Ruben Libgott, Benjamin Ruijsenaars, Paul Weehuizen Foto’s Bart van Overbeeke Lay-out Peter Peels Redactieraad prof.dr.ir. Henk van Tilborg (voorzitter), drs. Joost van den Brekel, prof.dr.ir. Han Meijer, Wouter Schilpzand Basisvormgeving Koos Staal bno Druk Drukkerij E.M. de Jong B.V. Baarle-Nassau Advertenties Bureau Van Vliet BV, Passage 1321, 2024 KS Zandvoort, tel. 023 - 5714745 Redactie-adres TU/e, W-hal 1.25, postbus 513, 5600 MB Eindhoven, tel. 040 - 2472961/2474020, e-mail: [emailprotected], www.tue.nl/cursor. Cursor is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP)
Het meest nog van de uitwisselingsstudenten, misschien doordat ik me verwant voel met die jonge mensen die in een vreemd land alles zelf moeten uitvinden.” Dat hij omgekeerd ook door de studenten gewaardeerd wordt, blijkt wel uit een beeldje dat hij kreeg van studievereniging CHEOPS: ‘Vriendelijkste docent 2006’ staat erop. Hasham houdt van mensen, en dat komt ook in zijn werk terug. “Je zult niet snel een schilderij of foto van mij zien waarop geen mensen staan.” In zijn afscheidstentoonstelling speelt de kleur van gebouwen een grote rol. “Je begint met een kleur, en dan pas maak je het ontwerp van een gebouw, wat mij betreft.” Die filosofie paste hij ook toe op het huis dat hij zelf ontwierp en op Curaçao heeft laten bouwen. “Ik heb alleen de vormgeving gedaan hoor, de rest is gedaan door een echte architect.” Hij heeft voor geel gekozen, de kleur van het gewas aloë dat in de koloniale tijd op het eiland werd verbouwd.
Eric van der Heijden is sinds juni 2007 in dienst bij de brandweer van de TU/e als waarnemend commandant. Afgelopen week stond er een grote gezamenlijke calamiteitenoefening op de agenda, waarvan hij mede-organisator is. Aan deze oefening deden het centrale team van de TU/e, TNO en de BHV’ers van TNO en gebouw Athene mee. Maandag: Deze week gaat het eindelijk gebeuren: na veel voorbereiding in de afgelopen maanden staat de calamiteitenoefening voor vrijdag op het programma. Deze week zal dan ook in het teken staan van het regelen van de laatste dingen. ‘s Avonds staat de wekelijkse brandweeroefening op de agenda, waar letterlijk de vlammen vanaf komen. Dinsdag: Overleg gehad met de oefenleiding. Op diverse locaties nog even gaan kijken of we niets over het hoofd zien.
Woensdag: Vandaag weer overleg, het laatste. Nu met alle betrokkenen in de organisatie. Iedereen weet wat er verwacht wordt van hem/haar. Zelfs de personen die in de oefening komen te overlijden, worden hierover geïnformeerd. Donderdag: Vandaag worden de puntjes op de i gezet en alles wordt dubbel gecontroleerd. Dit tot vervelens toe voor Henri uit het Hoofdgebouw. ’s Middags nog een instructieles kleine blusmiddelen gegeven aan een select groepje van de Federatie Studieverenigingen Eindhoven. Vrijdag: Het weer is bar slecht. Je zult maar een ontruiming hebben in je gebouw vandaag… De oefening verloopt goed, de locatie waar de BHV’ers worden beoefend is een slagveld; her en der liggen slachtoffers, vuur, rook, kapot glas en nog meer onheil waar je op een vrijdagochtend niet op zit te wachten. De calamiteitenoefening
(binnen) verloopt in een ander klimaat, maar is daardoor niet minder hectisch. We kijken terug op een goed verlopen oefening. Zaterdag: Nog een calamiteit: er ligt sneeuw en thuis heeft de verwarming het begeven. Fijn dat je collega-brandweerman cv-monteur is, want hij staat ’s middags al op de stoep! Zondag: Eerst een uurtje hardlopen. Dan met mijn zoontje Jarno naar Sinterklaas, hij heeft het echter al snel gezien met dit koude weer. Hij zet liever zijn schoentje voor een warme kachel. Hij heeft net als zijn vader een warme belangstelling voor vuur…
Cursor 27 november 2008 Nieuws /3
PF wil meer aandacht voor Boeiende Holstlezing door led-expert Nakamura duurzaamheid aan TU/e Als het aan studentenfractie PF ligt, komen er expliciete doelstellingen op het gebied van duurzaamheid in zowel de Bestuurlijke Agenda 2009 als het Instellingsplan TU/e 20092012. De PF-fractie denkt dan aan het stimuleren van energiebesparing, meer aandacht voor duurzaamheid in onderwijs en onderzoek, en meer producten met een Fairtrade of EKO-label in de kantines. Ook stelt de fractie voor om in navolging van de Rijksuniversiteit Groningen een duurzaamheidsportal te realiseren - een website voor interne en externe communicatie over het duurzaamheidsbeleid van de TU/e. Om het College van Bestuur tot actie te bewegen, heeft de UR-fractie van de PF een initiatiefvoorstel ingediend dat op maandag 1 december wordt toegelicht tijdens de vergadering van de universiteitsraad. Volgens PF-fractievoorzitter Christopher Gits is de actie ingegeven door het LHUMP, het studentennetwerk voor duurzame ontwikkeling waarbij de vereniging PF is aangesloten, en het feit dat verwante instellingen als de universiteiten van Wageningen, Nijmegen en Utrecht doelen hebben gesteld op het gebied van duurzaamheid.
“De Bestuurlijke Agenda en het Instellingsplan worden binnenkort in de U-raad besproken, en dat hebben wij aangegrepen om extra aandacht te genereren voor duurzaamheid op de TU/e.” Gits denkt dat de TU/e veel te winnen heeft bij een duurzamer beleid, ook op publicitair vlak: “Via een duurzaamheidsportal bijvoorbeeld, kun je een positief beeld uitdragen. Aangezien de website van de TU/e de komende tijd toch wordt aangepast, lijkt dit een goed moment om zo’n portal op te zetten.” Ook stelt hij voor om een competitie tussen de gebouwen op de campus te organiseren om het energieverbruik omlaag te brengen. “Plaats in elk gebouw een monitor met hoeveel gas, water en elektriciteit daar is verbruikt. Zo kun je op een speelse manier een proces van bewustwording in gang zetten.” Universiteitssecretaris ir. Harry Roumen wil nog niet inhoudelijk op het voorstel reageren: “Na een plenaire behandeling van het voorstel in de U-raadvergadering zal blijken of er draagvlak is binnen de raad. Pas dan zal het College van Bestuur zich hierover verder buigen.”/
.
Innovatie komt niet per definitie uit de koker van grote multinationals. Ook zonder gigantische budgetten kunnen wetenschappelijke doorbraken worden bereikt. Het levende bewijs stond donderdag 20 november in de Blauwe Zaal. Prof.dr. Shuji Nakamura was te gast op de TU/e voor de jaarlijkse Holstlezing.
De Japanse hoogleraar (1954) werd opgeleid als elektronisch ingenieur en ontwikkelde in 1992 de eerste heldere blauwe ‘light emitting diode’, beter bekend als led. Hij gaf hiermee de aanzet tot de opmars van leds in de wereld. In een boeiende en amusante voordracht gaf Nakamura inzicht in zijn onderzoekswerk. Hoewel hij soms slecht verstaanbaar was, kreeg hij de lachers op zijn hand met diverse kwinkslagen. ‘Bush likes oil, Obama is into leds’, verwijzend naar de energieverslindende Verenigde Staten. Want een van de meest waardevolle aspecten van leds is het enorm lage energieverbruik; nog geen tien procent van de stroombehoefte van een normale gloeilamp. Leds gaan bovendien honderd keer langer mee, bevatten geen giftig kwik en geven veel minder warmte af. Geen wonder dus dat Europa en Australië de gloeilamp in de ban doen ten voordele van leds. Maar de Verenigde Staten zijn, met uit-
ID gaat slimme materialen inventariseren De faculteit Industrial Design wil een inventarisatie maken van intelligente materialen en producten die dankzij deze materialen bestaan. Het project zou één van eerste concrete bijdragen van de TU/e zijn aan Material Matters, het nieuwe kenniscentrum rond materialen in de Witte Dame. De TU/e-faculteit Industrial Design stond zo’n drie jaar terug samen met Philips Design en de Design Academy aan de wieg van Material Matters. Het kennisplatform opende eind oktober zijn deuren in de Witte Dame, maar bevindt zich nog in de opbouwfase. Directeur Ton Kooymans is volop met betrokkenen aan het onderhandelen over hun bijdragen: niet alleen in materialen en menskracht, liefst ook in keiharde euro’s. “Als nieuwe directeur wil ik doorpakken, samen met anderen die hun nek uitsteken en daadwerkelijk meewerken én meebetalen. Praten moet wel leiden tot actie.”
De ID-faculteit heeft bij de start van het initiatief in 2006 (toen nog ‘Materialen Bibliotheek Eindhoven’ geheten) een bijdrage van vijftigduizend euro toegezegd in de vorm van te besteden uren en te leveren diensten, waarvan ID mee de inhoud bepaalt. Material Matters-directeur Kooymans wil dit bedrag het liefst zélf bestemmen en uitgeven, iets wat hij nog wil bespreken met de faculteit. “Als ik die pot geld in eigen handen heb, kan ik zelf de juiste mensen inhuren en ook kwaliteit eisen.” Volgens IDdecaan Schouten is de toegezegde vijftigduizend euro in elk geval geen concrete geldelijke bijdrage, maar wordt dit bedrag vertaald in menselijke inspanningen voor het kenniscentrum. Hoe precies, “daarover onderhandel ik wel met Material Matters.” Die inspanningen zullen volgens Schouten nadrukkelijk gericht zijn op intelligente materialen, niet op materialen die bedoeld zijn voor de verpakking en vorm-
geving van producten. “Daarmee hebben wij niet zoveel, dat is meer het terrein van de Design Academy, ook binnen Material Matters. Het gaat ons vooral om materialen die nodig zijn voor de intelligente binnenkant.”
Budget Een projectomschrijving om deze slimme materialen eerst uitgebreid in kaart te brengen, ligt klaar. De faculteit is nog op zoek naar budget om er iemand op te kunnen zetten, als het aan Schouten ligt een net afgestudeerde natuurkundige of elektrotechnicus. “We zitten als faculteit al niet zo ruim in onze jas; dit geld moeten we elders zien te vinden.” Wáár, dat weet Schouten nog niet. “Daar ligt volgens mij ook een belangrijke taak voor Material Matters, om in kaart te brengen welke kanalen er zoal zijn om dit initiatief en projecten daarbinnen gefinancierd te krijgen.”/
.
Lees verder op de pagina’s 8 en 9.
TU/e-breed kleuren printen en kopiëren Hondertwintig nieuwe kopieeren printmachines van Xerox worden vanaf maandag 1 december geplaatst op de TU/e-campus. Grote voordeel van de nieuwe zogenoemde multifunctionele copiers/printers (MFC) is dat ze in kleur kunnen scannen en printen. De laatste vijf jaar had de TU/e een contract met Infotec voor MFC’s. Het contract was afgelopen en via Europese aanbe-
steding kwam Xerox als beste uit de bus. Deze levert van 1 tot en met 12 december honderdtwintig apparaten op de hele campus. De oude apparatuur wordt dan opgehaald en geretourneerd aan Infotec. Na de installatie vindt een instructie plaats. Er is zoveel mogelijk gekozen voor één type MFC, de WorkCentre 7335, een copier die zowel zwart als kleur kan afdrukken. In uitzonderingsgevallen (bij weinig tikken of juist
veel tikken) wordt een kleiner dan wel grote type geleverd. De huur van de apparaten is ongeveer gelijk gebleven. De tikken voor medewerkers zijn wel goedkoper geworden: een ‘zwarte tik’ kost 0,5 cent in plaats van 1 cent en een ‘kleuren tik’ kost 5 cent in plaats van 7. Aan de TU/e worden jaarlijks zo’n twaalf miljoen kopietjes gemaakt in zwart-wit./
.
Foto: Bart van Overbeeke
zondering van de staat Californië, nog niet zover. Dat kan met de komende nieuwe president Obama wellicht veranderen, hoopt Nakamura. De led-expert benadrukt dat hij altijd voor een klein, bescheiden bedrijf in Japan heeft gewerkt. Geen partij eigenlijk voor de multinationals die over honderdvoudige onderzoeksbudgetten beschikken. Toch vond Nakamura, na vele jaren onderzoek en experimenteren, als eerste de sleutel om met leds blauw licht te produceren. In 1995 had hij weer een primeur; leds met violet licht. Een jaar later gevolgd door leds die helder wit licht gaven. De gevolgen van zijn uitvinding zijn op revolutionaire wijze terug te vinden in ons dagelijkse leven.
Leds zijn in ontelbare gebruiksvoorwerpen verwerkt. Mobiele telefoons, displays, verkeerslichten, televisie, auto’s en straatlampen kunnen niet meer zonder. Nakamura: “De Olympische Spelen dit jaar in Peking, inclusief de lichtshows, zijn geheel met leds uitgevoerd.” Maar leds leveren meer dan louter licht. Door intensiteit en kleurencombinaties kunnen leds ook ultraviolette straling afgeven. Hierdoor blijven fruit en groente een week langer vers, wordt water gezuiverd van bacteriën en doen ze dienst als groeilampen in de agrarische sector. Nakamura kreeg na afloop van de lezing de Holstmedaille overhandigd. Een eerbetoon dat met veel applaus werd begeleid./
Ach en Wee
.
27 november 2008 Cursor 4/ Opinie/Nieuws
De Jonge Akademie zoekt schooljeugd op Bevlogen, jonge wetenschappers van De Jonge Akademie (DJA) bezoeken in de maand november vijf middelbare scholen in Nederland. De toer met de titel ‘DJA on Wheels’ moet scholieren enthousiast maken voor de wetenschap. DJA-lid prof.dr. Mark Peletier van de TU/e is erbij. De Jonge Akademie (DJA) is een select gezelschap van zeventig jonge wetenschappers. Carlijn Bouten (BMT) werd in 2005 voorgedragen, Mark Peletier (W&I) volgde een jaar later. Ze zijn de enige TU/e’ers binnen DJA. DJA geeft onder meer advies aan NWO en de regering. Maar de wetenschappers, tussen de 35 en 40 jaar, zijn ook niet te beroerd om met een oude schoolbus het voortgezet onderwijs te bezoeken. Doel; middelbare scholieren enthousiast te krijgen voor de wetenschap.
Zo trok Mark Peletier vrijdag 21 november aan de bel bij het Atlascollege in Hoorn. Samen met andere DJA-leden bezocht hij tweedejaars vmbo-leerlingen. Het programma bestond uit een discussie, workshops en kennisquiz. “Normaal zou de school om half een ’s middags sluiten. Nu bleven alle scholieren heel fanatiek tot vier uur bezig”, beschrijft Peletier. De scholieren maakten rondom het thema voeding kennis met de wetenschap. Onder het motto ‘wie wat bewaart, heeft wat’ gingen de leerlingen aan de slag met brood, kaas, melk. Bedorven of niet? Dat was de vraag. Een mooi opstapje om de vmbo’ers van alles te vertellen over schimmel en fermentatie. “We hadden ook trassi meegebracht. Dat zijn gefermenteerde garnalen die vreselijk stinken, maar in Indonesië een essentieel ingrediënt van veel maal-
Delta - TU Delft
Miljoenentekort bij faculteiten
Mark Peletier bezocht vrijdag 21 november tweedejaars vmbo-leerlingen van het Atlascollege in Hoorn.
tijden zijn. Een prachtig voorbeeld hoe bederf tot nuttige dingen kan leiden”, zegt Peletier. Waarom niet altijd zulke boeiende lessen? “Zo’n wetenschapsdag doe je als docent niet zomaar iedere week. Als jonge wetenschappers hebben we het voordeel dat we er fris aan beginnen. Dat geeft meteen een andere sfeer in de klas.” Scholen in Nederland konden afgelopen maan-
den eigen ‘wetenschappelijk’ werk insturen naar DJA en meedingen om een prijs. Weesp, Heerenveen, Gorinchem, Hoorn en Zeist kwamen als beste uit de bus. Nu de wheels-toer een succes blijkt, overweegt DJA om de groep academici te verbreden zodat scholen vaker wetenschappelijk bezoek kunnen ontvangen./
.
Christine Van Broeckhoven te gast bij WISE Op maandag 8 december geeft de Antwerpse hoogleraar Christine Van Broeckhoven een lezing bij WISE (Woman In Science Eindhoven). Van Broeckhoven is een internationale autoriteit in het onderzoek naar Alzheimer, dementie, manisch-depressieve psychose en andere zenuwziektes bij volwassenen. De onderzoeksgroep moleculaire genetica van Van
Broeckhoven bestaat voor een groot deel uit vrouwen. Expertise is daarbij het belangrijkste criterium, volgens Van Broeckhoven, maar ze wil ook dat vrouwen kansen krijgen. “Velen denken dat wetenschap iets typisch mannelijks is, omdat het intelligentie en doorzettingsvermogen vergt. Nochtans is er geen enkele biologische aanwijzing dat mannen intelligenter zouden zijn.” In 2007 was ze te gast bij
En ik vind... Een van de punten waar de PF altijd voor gestreden heeft, is de ‘academische vrijheid’. Het BSA-debacle is nog niets eens achter ons of er dient zich weer een andere bedreiging aan voor de academische vrijheid in de vorm van minister Plasterk en zijn harde knip. Een harde knip houdt in dat je alle vakken uit de bachelor behaald moet hebben vóórdat je aan een master mag beginnen. Eén van de redenen waarom er een harde knip moet komen volgens Plasterk is om studenten een ‘moment van bezinning’ te geven tussen de bachelor en de master. De PF voorziet flinke problemen aan de TU/e als Plasterk zijn zin krijgt. Heel wat studenten hebben hun bachelor niet binnen drie jaar volledig afgerond. Omdat die studenten niet per 1 september aan hun master
kunnen beginnen, heeft de minister bedacht dat er meerdere instroommomenten moeten zijn. Bij twee instroommomenten zul je dus minimaal een half jaar vertraging oplopen. Immers, je kunt pas beginnen aan je masteropleiding nadat je je bachelordiploma hebt behaald én er een instroommoment is. Bij de grotere opleidingen is het denkbaar dat er twee instroommomenten zijn, maar hoe zit het bij de kleinere opleidingen? Als er maar één instroommoment is, kun je een jaar studievertraging oplopen omdat je één vak niet gehaald hebt; vertraging die je niet had opgelopen bij een zachte knip. Niet alleen op onderwijsgebied zullen de gevolgen merkbaar zijn, maar ook voor het studentenleven. Studenten die geen zin hebben in een ‘moment van
het VPRO-programma Zomergasten. Dit deels naar aanleiding van haar boek ‘Brein & Branie - Een pionier in Alzheimer’, dat in 2006 verscheen. Hierin vertelt Van Broeckhoven over haar passies vanaf haar jeugd tot nu. Het brein is belangrijk, zo stelt ze, maar de branie evenzeer, want de wereld van de wetenschap is vooral een mannenbastion. Ze vocht kleine veldslagen uit met de overheid en de privésector bezinning’ zullen heel calculerend te werk gaan en waarschijnlijk nevenactiviteiten tot een minimum beperken. De vrees is dat studenten geen zitting meer in commissies zullen willen nemen. Als zo’n student geconfronteerd wordt met een harde knip, zal hij misschien een bestuursfunctie overwegen, maar dat is niet wenselijk aangezien je in een bestuur personen wil hebben die toch al wat ervaring binnen de betreffende vereniging hebben opgedaan. Bovendien is ‘het opvullen van loze tijd’ geen gewenste motivatie voor een bestuursfunctie. De PF zou het ook heel jammer vinden als de projecten die de TU/e en de gemeente willen uitvoeren in het kader van Eindhoven Studentenstad geen doorgang kunnen vinden wegens onvoldoende studentenparticipatie. Het is dus heel begrijpelijk dat Compositum ‘Communis Opinio’, de koepelorganisatie van studentenverenigingen Demos, ESC en SSRE, weinig ziet in de invoering van een harde knip. Niet alleen onder de studenten is er weerstand tegen de plannen van Plasterk, ook Colleges van Bestuur zien er niets in. De rector magnificus van de
die een vrouw aan de top niet echt zag zitten. Op maandag 8 december houdt ze een lezing vanaf 15.00 tot 18.00 uur, in collegezaal 14 van het Auditorium, waarbij introducés van harte welkom zijn. Na de lezing is er de mogelijkheid voor vragen en discussie. De bijeenkomst wordt afgesloten met een hapje en een drankje./
.
Inschrijven kan tot en met maandag 1 december via [emailprotected].
Rijksuniversiteit Groningen heeft zelfs aangegeven mee te doen aan acties tegen deze maatregel van Plasterk. Ons College van Bestuur heeft in het recente verleden diverse malen in de universiteitsraad aangegeven het huidige systeem van de zachte knip te willen behouden om de doorstroming niet te hinderen. Het College was van mening dat de zachte knip die door de TU/e gehanteerd wordt, het beste is. De PF hoopt dat ons CvB nog steeds achter zijn standpunt staat. Op dinsdag 2 december zal er een landelijke ‘Flash Mob’-actie zijn, waarbij iedereen gevraagd wordt om om 13.00 uur even stil te blijven staan, als symbool voor de stilstand in je studie die kan optreden door toepassing van de harde knip. De PF wil iedereen oproepen mee te doen aan deze actie! Wij verzamelen om 12.45 uur op 2 december in de hal van het Hoofdgebouw. Tot slot willen wij iedereen die dat nog niet gedaan heeft, oproepen de petitie op www.geenhardeknip.nl te ondertekenen! Namens de fractie PF, Christopher Gits, fractievoorzitter
De faculteiten van de TU Delft hebben volgend jaar een gezamenlijk begrotingstekort van 10,5 miljoen euro. Hun reservepotjes bieden niet altijd soelaas. Voor het komende jaar voorziet de TUD een tekort van in totaal veertien miljoen euro. Door her en der te schrappen en reserves aan te spreken, proberen de faculteiten de schade te beperken. Alleen de faculteiten Elektro techniek, Wiskunde en Informatica en Industrieel Ontwerpen hebben een sluitende begroting ingediend. Door teruglopende gelden uit Den Haag moeten ze daar wel voor bezuinigen. De andere faculteiten gaan onder meer besparen op tijdelijk personeel zoals student-assis tenten, gastdocenten, wetenschappelijk personeel en in gehuurd ondersteunend personeel.
EM - Erasmus Universiteit Rotterdam
Alumnidag voor oudjes De eerste algemene alumnidag van de Erasmus Universiteit Rotterdam op 8 november was een succes volgens Erasmus Magazine; zo’n negenhonderd oudstudenten kwamen opdagen, velen met kinderen voor wie een special programma werd verzorgd. De op een na oudste alumnus I.E. Batenburg (geboren 11 april 1918) onthulde een beeld van Erasmus. De oudste alumnus P. van Zuren (27 december 1913) had helaas andere verplich tingen. Batenbrug werd per golfkarretje vervoerd en legde de laatste tien meter naar de onthulling per rollator af. Het beeld is geschonken door een autohandelaar uit Epe wiens twee kinderen als (oud-)student een band hebben met het Erasmus. De vader vond het oude beeld van poly styreen de universiteit onwaardig en liet het vervangen door een bronzen evenbeeld. Collegelid Kees van Rooijen zag het met genoegen aan. “Ik had bijna De Kuip af gehuurd, zodat daar eindelijk ook eens wat kon worden gevierd.”
VOX - Radboud Universiteit Nijmegen
Bouw studentenkamers mislukt De aanbesteding van poppodium Doornroosje met daarboven honderdvijftig koopappartementen, pal naast het centraal station in Nijmegen, is mislukt. Door de gevolgen van de kredietcrisis verwachten projectontwik kelaars dat ze de appartementen aan de straatstenen niet meer kwijt kunnen. Met de groeiende kamernood komt het uitstel van de bouw als een grote tegenslag voor de stichting studentenhuisvesting Nijmegen, zegt directeur Max Derks. “De oplevering van nieuwe kamers in 2011 of 2012 had een deel van de kamernood moeten opvangen die over enkele jaren pas echt zichtbaar wordt.” Hij vindt dat binnen drie maanden er een oplossing moet liggen.
UK - Rijksuniversiteit Groningen
Nederland investeert te weinig De Nederlandse regering investeert te weinig in multi nationale onderzoeksprojecten. Dat stelt het bestuur van de Rijksuniversiteit Groningen naar aanleiding van een bezoek aan het Pierre Auger observatorium in Argentinië. “We gaan hier echt last van krijgen”, zegt bestuursvoor zitter Sibrand Poppema. “Behalve in individuele onder zoekers investeert Nederland nergens meer in. Nederland riskeert daarmee volgens Poppema steeds nadrukkelijker dat het buiten grote Europese onderzoeksprojecten blijft. “De kans dat één van de nieuwe grote centra in Nederland wordt neergezet, wordt steeds kleiner.” Het bestuur wijst op eerdere uitspraken van Eurocommissaris Janez Potocnik. De Sloveen waarschuwde dat Nederland goede wetenschappers heeft, maar structureel onder de Europese richtlijnen blijft voor investeringen in onder zoek. Het Nederlandse budget daalde sinds 2000 van 1,87 naar 1,61 procent van het nationale inkomen.
Cursor 27 november 2008 Nieuws /5
Oud-topman Shell bezoekt TU/e Lord Ernest Ronald Oxburgh, oud-topman van Shell, was dinsdagmiddag 25 november te gast bij de vakgroep procestechnologie van de faculteit Werktuigbouwkunde. Hij bekeek daar onder meer in het Thermo Fluids Engineering (TFE) laboratorium de voortgang die de Eindhovense onderzoekers boeken bij het afvangen van CO2-gas. De vakgroep, onder leiding van prof.dr.ir. Bert Brouwers en deeltijdhoogleraar Mike Golombok, heeft een volledig nieuwe techniek ontwikkeld die een wereldwijde doorbraak kan betekenen voor de energieproductie. Met de Eindhovense methode is het namelijk mogelijk om de uitstoot van CO2 door onder andere kolencentrales op te vangen en te verwerken. Oxburgh: “Indrukwekkend wat hier in Eindhoven is bereikt. Deze toe-
passing gaat een grote toekomst tegemoet, al zal dat voornamelijk in China en India zijn. Daar is de uitstoot CO2 nu al gigantisch en die wordt alleen maar groter.” Procestechnologie deed eerder succesvol onderzoek naar het filteren van vuil aardgas. De methode blijkt nu ook te werken voor het zuiveren van lucht die is verontreinigd met CO2 . In grote lijnen werkt het procedé als volgt: vervuilde lucht met CO2 wordt opgevangen en afgekoeld tot min veertig à vijftig graden Celsius. De temperatuur waarbij CO2 vloeibaar wordt en zich zo scheidt van andere gassen. Vervolgens vangt een roterende filter de condensatie af. Grote truc is om zo snel mogelijk deze mist van kleine druppels CO2 ter grootte van een micron in te zamelen. “Met ons roterende filter lukt dat binnen 1 tot 0,1 seconde”, aldus Brouwers. Door de snelheid waarmee het proces verloopt, is het mogelijk
Babylonische spraakverwarring
om kleine, goedkope en energiezuinige zuiveringsinstallaties te bouwen. Een hele ommekeer met de huidige situatie waarbij grote, prijzige zuiveringssystemen worden gebruikt die twintig procent van de elektriciteitsproductie weer opslokken.
Kolencentrales Brouwers: “De volgende stap is een opschalingproces. We verwachten binnen twee jaar proefopstellingen te testen bij kolencentrales.” Waarmee ook meteen de reden van Oxburghs bezoek is aangegeven. De vooraanstaande geoloog is overtuigd dat in de nabije toekomst de globale olievoorraad te gering is. Hoewel hij geen uitgesproken voorstander is, voorspelt hij een grotere rol voor kolencentrales. Oxburgh is overtuigd dat China, India en de Verenigde Staten, met tweederde van de mondiale kolenvoorraad in hun bezit, deze fossiele brandstof meer gaan gebruiken.
Lord Oxburgh (links) en Bert Brouwers in het Thermo Fluids Engineering lab. Foto: Peter Spijker
De lord verwacht een groeiende industrie die CO2 verwerkt en verhandelt op dezelfde schaal als nu met olie gebeurt. Brouwers: “Je kunt CO2 op verschillende manieren gebruiken. Bijvoorbeeld als drijfgas om olie-
velden te stimuleren. Je pompt het in de grond en perst er aan de andere kant olie uit. Dat geeft een veel hogere olieproductie en je bergt meteen CO2 op een veilige manier op.”/
.
Pop overleeft calamiteitenoefening niet
Een vwo’er tijdens de videoconferentie. Foto: Rien Meulman
De videoconferentie tussen twee winnaars van de Nobelprijs in Lyon en 5-vwo-scholieren aan de TU/e draaide donderdag 20 november uit op een Babylonische spraakverwarring. Ondanks alle goede intenties, viel het lijntje met de tolk weg. Opnieuw vragen stellen dus. Met veel echo, ruis, pauzes en misverstanden over en weer. Nee, de leerlingen van het Stedelijk College Eindhoven, Pleincollege Bisschop Bekkers Eindhoven en Bisschoppelijk College Weert hadden het niet gemakkelijk. En als de antwoorden van Nobelprijswinnaars Gerhard Ertl en Yves Chauvin dan eens doorsijpelden, gingen ze grotendeels verloren in het jeugdige geroezemoes. “Die vorige kon ik tenminste nog horen”, verzuchtte een meisje, doelend op het voor-
beeldcollege dat prof.dr. Alex van Herk kort daarvoor gaf in de collegezaal van Scheikundige Technologie. Ook kinderen op universiteiten in Southampton, Gent, Lyon en Toulouse mochten om beurten vragen stellen aan de wetenschappers die voor een tweedaags symposium in Lyon bijeen waren. Onderwerpen als katalyse, de rol van scheikunde in de toekomst en het onderzoek van de gelauwerde chemici kwamen aan bod. Maar ondanks de toevoeging van een interactieve wetenschapsquiz, ontbrak het toch een beetje aan chemie tussen de partijen./
.
Foto: Bart van Overbeeke
Het is een macaber gezicht. Veel rook en een dode lijk slachtoffer (overtuigend gespeeld door een pop), liggend op de vloer van een TNO-lab. Het is vrijdag ochtend 21 november, een vrachtwagen vol gas flessen zou zijn geëxplodeerd tussen het TNOgebouw en ATHENE. Beide gebouwen, honderden mensen in totaal, werden geëvacueerd. De bedrijfs hulpverlening (BHV) en de calamiteitenteams van TNO en de TU/e sloegen vorige week de handen ineen tijdens een grootschalige calamiteitenoefe ning, de eerste sinds 2004, georganiseerd door TNO Defensie en Veiligheid in Delft en de TU/e-brand weer. Volgens ing. Mirjam Jahnke, hoofd BHV van de TU/e, waren de taken en verantwoordelijkheden van de leden van de calamiteitenteams -met onder meer de
hoofden van de diverse diensten- snel duidelijk. Vanuit een speciale regiekamer werd tegenspel geboden aan het team, onder andere door zich voor te doen als gealarmeerde media en de betrokkenen continu te bestoken met telefoontjes. Dat bemoei lijkte de situatie wel, geeft Jahnke toe. “Maar dat komt ook doordat de secretariële ondersteuning niet meedeed aan de oefening. Als er echt iets gebeurt, wordt het calamiteitenteam beter afgeschermd.” De oefening eindigde om 12.00 uur met een persconfe rentie voor ‘de media’. Volgens Jahnke bestaat de intentie om de frequentie van dit soort oefeningen flink op te voeren. “We denken erover om om het jaar zo’n grote oefening te houden en in de tussen liggende jaren zouden we dan de deelprocessen kunnen testen.”
Plasterk wil geen beurspromovendi OCW-minister Ronald Plasterk heeft opnieuw bezwaar aangetekend tegen het bursalensysteem voor promovendi. Anders dan veel universiteiten wil hij dat ze hun status als werknemer niet kwijtraken. De bewindsman schrijft dit in een ‘voortgangsrapportage’ over zijn onderzoeks- en wetenschapsbeleid. Hij zit wat de
promovendi betreft op één lijn met de vakbond Abvakabo-FNV, die zich al jaren verzet tegen de invoering van het bursalensysteem. Promovendi gelden daarin als een soort studenten die slechts een bescheiden toelage krijgen. Ze genieten niet de rechtsbescherming die een regulier arbeidscontract biedt, krijgen geen vakantiegeld en geen dertiende maand. Volgens
de vakbond is dat in strijd met Europese regels. Plasterk onderschrijft dit, maar houdt zich verder op de vlakte: het is immers een arbeidsconflict tussen universiteiten en bonden en daarin wil hij geen partij zijn. Abvakabo-FNV-bestuurder Marieke van den Berg vindt het prettig dat Plasterk opnieuw laat optekenen dat hij niet op bursalen zit te wachten. “Het is
natuurlijk jammer dat hij zich niet inzet voor een verbod, maar we tellen onze zegeningen. Hiermee geeft hij wel een signaal.” Vooral de Rijksuniversiteit Groningen is regelmatig in het nieuws om haar bursalensysteem. Abvakabo-FNV wil via een rechtszaak bewerkstelligen dat de driehonderd Groningse beurspromovendi gelijke rechten
krijgen. De RUG stelt echter dat zij op een andere manier worden ingezet dan hun collega’s die wel een arbeidsovereenkomst hebben. Abvakabo-FNV zegt te beschikken over enquêteresultaten die het tegendeel bewijzen. (HOP)/
.
27 november 2008 Cursor 6/ Onderzoek
Beter zicht op effecten terugdringen MRI/Judith van Gaal Foto/Bart van Overbeeke MRI wordt steeds vaker ingezet om tumoren in beeld te brengen. Met de huidige methoden kun je ze gewoonlijk alleen in een later stadium zien. Liever wil je méér informatie, sneller en gedetailleerder. Hoe hard groeien de bloedvaten in het gezwel en in hoeverre slaat de chemokuur aan? Ir. Geralda van Tilborg, promovenda bij Biomedische Technologie, heeft deze mogelijkheden met haar onderzoek een stap dichterbij gebracht. MRI-scans tonen gewoonlijk alleen afwijkingen van het normale weefsel. Het liefst wil je ook informatie hebben over de processen op celniveau. Van Tilborg heeft deze mogelijkheden op een hoger plan getild, onder meer door methoden ontwikkelen om zogenoemde apoptotische cellen beter in beeld te brengen. “Een andere benaming voor apoptose is geprogrammeerde celdood. En in nog helderder Nederlands: de cel sterft op een ‘nette’ manier. Het tegenovergestelde is necrose, waarbij een cel abrupt dood gaat en een ontsteking veroorzaakt.” Apoptose speelt een belangrijke rol bij ziektes als kanker en hart- en vaatziekten. Zo vindt in tumoren relatief weinig apoptose plaats,
Geralda van Tilborg verdedigt op woensdag 3 december haar proefschrift ‘Novel Contrast Agents and Strategies for MR Molecular Imaging’. Dit doet ze om 16.00 uur in zaal 4 van het Auditorium.
terwijl hart- en vaatziekten zich kenmerken door een verhoogd percentage aan apoptotische cellen. Van Tilborg maakte verschillende deeltjes in de vorm van micellen en liposomen. Deze deeltjes zijn opgebouwd uit zogenaamde amfifiele moleculen. Die bestaan uit een hydrofiele kop die graag oplost in water en een hydrofobe staart die in vetachtige moleculen oplost. Van Tilborg: “Door vervolgens eiwitten of peptiden aan deze deeltjes te koppelen, richten ze zich op specifieke receptoren, die bijvoor-
beeld op de apoptotische cellen zitten of op cellen in nieuw gevormde bloedvaten in tumoren.” De onderzoekster voegde tenslotte aan de deeltjes contrastmiddel toe dat je met MRI kunt detecteren. Met een scan is zichtbaar te maken waar de stof zich ophoopt. Als contrastmiddel heeft ze ijzeroxide en gadoliniumionen gebruikt. Dit materiaal vergroot het contrast met normaal weefsel, door de sterkte van het signaal in MRI-beelden te verlagen of juist te verhogen. Bovendien voegde ze
een contrastmiddel toe dat je met zogenoemde fluorescentie microscopie kunt detecteren. Deze resultaten ondersteunden de resultaten die al met MRI waren aangetoond. Van Tilborg heeft bewezen dat van de verschillende deeltjes alleen de receptorspecifieke deeltjes zich gemakkelijk aan apoptotische cellen hechten en daardoor goed zichtbaar kunnen worden gemaakt met MRI. Het ene type heeft als voordeel dat het wat kleiner is, het ander dat er nog meer MRI-contrastmiddel in zit, waar-
Computer met kennis van de wereld Waarom geeft een zoekmachine niet à la minute precies het juiste antwoord dat bij de ingevoerde vraag hoort? Omdat de teksten waarin gezocht wordt in een natuurlijke taal geschreven zijn en de computer alleen kunstmatige talen kan interpreteren. Daarom moet de gebruiker zelf de gevonden pagina’s doorspitten naar relevante informatie. Tenzij het algoritme wordt ingezet dat Gijs Geleijnse heeft ontwikkeld. Tijdens zijn promotieonderzoek bij Philips Research ontwierp hij een systeem waarmee de computer zelfstandig de gewenste informatie uit het web haalt. ‘Probeer kennis over de wereld uit het World Wide Web te halen.’ Met die onderzoeksopdracht begon Gijs Geleijnse vier jaar geleden aan zijn promotie. Daarvoor had hij een Holst-junior contract gekregen wat zoveel inhoudt dat hij vier jaar lang in de groep User Experiences van Philips Research zijn gang kon gaan. Het was wel een heel algemene vraag en het was nog niet duidelijk welke kant het op zou gaan. Het was namelijk nieuw voor Philips en zelfs nieuw voor de wereld om internetteksten op deze wijze te gebruiken. Inmiddels heeft het onderzoek van Geleijnse vier patenten opgeleverd en is er een algoritme ontwikkeld waarmee een zoekmachine op internet direct het juiste antwoord geeft op heldere vragen. Dat lijkt simpeler dan het is. Een voorbeeld. Om de vraag ‘Wanneer is Gijs Geleijnse afgestudeerd aan de TU/e’? via het web te beantwoorden, pak je nu een zoekmachine als AltaVista, Yahoo of Google. Tik de kenmerkende woorden uit
Gijs Geleijnse verdedigt op maandag 8 december om 16.00 uur zijn proefschrift ‘Information Extraction from the Web using a Search Engine’. Dit doet hij in zaal 5 van het Auditorium. Foto: Bart van Overbeeke
de vraag in het zoekvenster in en je komt uit op een opleidingsgids van Technische Wiskunde, melige citaten uit Supremum, het blad van studievereniging GEWIS, en een afstudeeropdracht van een heel
andere Gijs. Zoeken met alleen de naam van de afstudeerder levert meer gegevens (22.100 hits), maar ook veel meer werk op. “Het probleem is dat alle teksten op het web in natuurlijke taal geschreven zijn
zoals het Engels of het Nederlands”, legt Geleijnse uit. “De taal waarmee computerprogramma’s werken, is kunstmatig. En daardoor op maar één manier te interpreteren. Een natuurlijke taal heeft als
Cursor 27 november 2008 Onderzoek /7
tumoren door het beter te detecteren is op een MRI-scan. Van Tilborg: “Het is niet zo dat het ene deeltje ‘beter’ is dan het ander. Het ligt eraan voor welk doeleinde je het wilt gebruiken.” Op een vergelijkbare manier is Van Tilborg erin geslaagd om de vorming van bloedvaten uit bestaande bloedvaten duidelijker in beeld te brengen in tumoren. Dit proces, ook wel angiogenese genoemd, is niet per definitie negatief. Zo maakt het lichaam van een vrouw ook nieuwe bloedvaten aan als ze zwanger is, voor het kind. Tumoren groeien echter ook door angiogenese.
Circulatie Het tweede deel van haar onderzoek bestond uit het manipuleren van de circulatie van de deeltjes door het bloed. “We hebben ervoor gezorgd dat de contrastdeeltjes langer in het bloed kunnen circuleren. Dit vergroot de kans dat ze hun doel vinden. Ze bleven uren circuleren, tot maximaal 48 uur. Vervolgens hebben we wat nog in de bloedbaan zit en
zich niet heeft gehecht, ‘weggevangen’. Daarvoor hebben we het eiwit avidine gebruikt. Dit eiwit gaat een sterke verbinding aan met de biotine die we aan de contrastdeeltjes hebben toegevoegd. Van avidine is bekend dat het heel snel in de lever en milt wordt opgenomen. Bij de muizen waarop we deze strategie hebben getest, was het contrastmiddel binnen een kwartier uit de bloedbaan.” Normaal gesproken zie je op een MRIscan zowel het circulerende contrastmiddel in het bloed als de deeltjes die zich hebben gebonden. Door de circulerende deeltjes uit de bloedbaan weg te vangen, krijg je een beeld met uitsluitend contrast van het gebonden contrastmiddel. Van Tilborg meent dat haar onderzoeksresultaten vooral kunnen worden gebruikt bij testen om te zien of bepaalde therapieën aanslaan, bijvoorbeeld bij het terugdringen van tumoren./
.
Wat is MRI?
nadeel dat hij voor meerdere uitleg vatbaar is. Een Nederlandse zin kan wel vijf betekenissen hebben, daar heeft een machine moeite mee. Ik heb nu een datastructuur ontworpen die de computer kan snappen. De kunst is om die informatie uit het web in die datastructuur te stoppen.”
Slimme producten Het promotieonderzoek heeft betrekking op ‘ambient intelligence’. Daarin worden leefomgevingen elektronisch verrijkt met slimme producten, systemen en diensten die in dienst staan van het welzijn van de gebruiker. “Wanneer je wilt dat de apparatuur om je heen je aanvoelt, heeft die apparatuur wel kennis van de wereld nodig. Van het weer, of er files zijn en wat ook al weer de hoofdstad van Australië is. Dus: intelligentie vereist kennis. Ik moest proberen de kennis uit het web te peuren.” Met het systeem dat Geleijnse bedacht, kan een zoekmachine zelf patronen herkennen. “Patronen moet je zien als tekstformuleringen die mensen vaak gebruiken om relaties uit te drukken. Tussen persoon en jaartal is ‘is afgestudeerd in’ een voorbeeld. Of ‘was een’ tussen persoon en beroep. De relaties tussen paren van gerelateerde termen worden met mijn algoritme gevonden en daaruit volgt een concreet antwoord op de vraag”, zegt Geleijnse. ‘Gijs Geleijnse’ en ‘2004’ blijkt een paar te zijn bij het patroon ‘is afgestudeerd in’. En zo zijn tal van vragen te beantwoorden door de zoekmachine. Welke Amerikaan het belangrijkst wordt gevonden bijvoorbeeld. De promovendus begon zijn onder-
scannertunnel worden radiogolven uitge zonden van een golflengte die de water magneetjes als het ware doen meetrillen (resoneren) waarbij ze energie uit de radio golven in zich opnemen. Als de radiogolf wordt gestopt, wordt de eerder opgenomen energie weer uitgezonden als een signaal waarin allerlei bijzonderheden van het weefsel zijn vervat. Uit deze signalen kan de computer van het apparaat de samen stelling van de verschillende weefsels berekenen en ze uittekenen in de vorm van een doorsnede (de MRI-scan). Gebieden waar geen water is, zoals lucht of bot, geven geen signaal en zijn zwart op de scan.
zoek in het kennisdomein historische personen. “We hebben een heel lange lijst met beroemde figuren gevonden. Het aardige daaraan is dat we hebben geleerd hoe mensen die teksten invoeren op het web die beroemdheden omschrijven en waar ze ze mee relateren. Wie is eigenlijk het beroemdst? Ronald Reagan blijkt het vaakst genoemd op het web en het grappige is dat dat overeenkomt met de verkiezing van ‘the greatest American’ die door Discovery Channel werd georganiseerd in 2005. Voor ‘Beeld en Geluid’ kan Geleijnses systeem grote betekenis hebben. Dit multimedia-instituut heeft zijn honderdduizenden documenten gecatalogiseerd met achtduizend trefwoorden. Documentalisten die een bepaald fragment zoeken, kennen die trefwoorden niet altijd. “Stel je wilt iets zien over de grasparkiet. Dat is geen trefwoord. Ik heb mijn systeem aangepast voor ‘Beeld en Geluid’ zodat het trefwoorden kan zoeken die qua betekenis dicht bij de zoekterm grasparkiet liggen. Via vogel, huisdier en tropisch kan de slimmere computer het document wel vinden.” Geleijnse is trots op zijn algoritme, maar beseft zich tegelijkertijd dat het niet op korte termijn terug te zien zal zijn in een commercieel product. “Philips is geen bedrijf dat zoekmachines maakt. Ik heb een wetenschappelijke bijdrage geleverd waar op voortgeborduurd kan worden, maar waar nog wel veel werk aan is om het interessant te maken voor gebruikers.”/
.
Na twee interne stages wilde Thijs Broers zijn afstudeerproject graag extern doen. Zijn begeleider Erik Fledderus, hoogleraar Wireless Communication Networks bij de faculteit Elektrotechniek, had contact met Motorola. Het Amerikaanse telecommunica tiebedrijf heeft een vestiging in Nieuwegein. “Zij hadden een project dat in mijn straatje paste. Ik mocht er onderzoek doen naar het gedrag van TCP over een WiMAX-netwerk.” WiMAX is draadloos breedband en wordt waarschijnlijk de opvolger van UMTS. TCP staat voor Transmission Control Protocol. “Dat is hét transportprotocol dat gebruikt wordt voor dataverkeer over internet. Data die worden verstuurd, worden volgens dit protocol in kleine stukjes geknipt, verzonden via het net en op de eindbestemming weer correct aan elkaar geplakt”, legt Broers uit. Motorola ontwikkelde chips voor de mobiel tjes die met WiMAX werken. “En zij wilden weten of TCP het met hun chipdesign wel goed deed.” Broers deed zijn onderzoek met de nieuwe mobieltjes. “Je zou het ook met simulaties kunnen doen, maar er waren nog geen vol ledige simulatiemodellen van WiMAX. Dus
heb ik mijn onderzoek met de hardware gedaan.” Hij zond eindeloos data van en naar het nieuwe mobieltje. “Dat werkte allemaal redelijk.” Maar nieuwe technologie is nooit perfect. Broers kwam tot de conclusie dat de snelheid beter zou kunnen. “Het mobieltje moet bij het verzenden eerst bandbreedte aanvragen. Dat kost tijd, er zit dus altijd wat vertraging tussen willen en kunnen sturen. Als hij dat in het begin doet, is dat niet zo storend. Maar soms gaat er tussendoor iets mis met de verbinding en begint het hele proces weer van voor af aan. Er zijn methoden om dat te verbeteren.” Broers schreef een advies waarin hij een verandering van het TCP-protocol voor de Motorola-mobieltjes voorstelt: “Ik wilde niet alleen uitzoeken wat er niet goed ging, maar ook voorstellen doen hoe je het zou kunnen verbeteren.” Dus misschien zit er straks een beetje TU/e-afstudeerwerk in de mobieltjes van Motorola. “Leuk idee, toch?” Broers is nu op zoek naar een baan binnen de mobiele communicatie. Tekst: Anouck Vrouwe Fotomontage: Rien Meulman
Laser ziet longtumor in levende muis
Onderzoek in het kort
MRI is een afkorting van magnetic resonance imaging, oftewel magnetische resonantie-beeldvorming. De Amerikaanse onderzoekers Paul Lauterbur en Peter Mansfield ontwikkelden in de jaren zeventig methoden om een MRI-scan uit te voeren. Ze hebben hier later de Nobelprijs voor gekregen. Bij een dergelijke scan komt de patiënt te liggen in een lange tunnel. Een sterke magneet magnetiseert het water in de weefsels. Het heeft daarbij uiteraard een groot voordeel dat het grootste deel van het menselijk lichaam uit water bestaat. In het weefsel gaan de wateratomen zich als miniatuurmagneetjes gedragen. Vanuit de
Onderzoekers van de Harvard Medical School hebben met ultrakorte laser pulsen een tumor in de long van een levende muis zichtbaar weten te maken. Ook was op het driedimensionale beeld te zien of het omliggende longweefsel was aangetast, zo meldden de onder zoekers vorige week in de Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS). De beelden zijn bijzonder scherp door de extreem korte sluitertijd van de gebruikte CCD-camera (10 -10 seconde), die voorkomt dat er licht via een omweg op de gevoelige plaat terechtkomt - iets wat tot dusverre de bruikbaarheid van lasertechnieken beperkte. De sluiter van de camera is een kort moment geopend nadat een nog veel kortere laserpuls van honderd femtoseconde (10 -13 sec.) selectief het tumorweefsel doet oplichten. De onder zoekers hebben daardoor met deze nieuwe techniek, Early Photon Tomo graphy (EPT), geen last van strooilicht dat via het omliggende weefsel op de camera komt, en zo het beeld verstoort. De techniek kan volgens de onder -
zoekers ook worden gebruikt voor het in beeld brengen van muizenlevers- en hersenen, en kan wellicht op termijn worden ingezet om tumoren in het lichaam van patiënten te bestuderen.
Philips-pil zoekt zelf plaats van bestemming Philips heeft een pil ontwikkeld die de temperatuur en zuurgraad meet van de omgeving waarin hij zich bevindt. Op die manier weet de pil op zijn reis door het maag-darmkanaal of hij al op zijn eindbestemming is aangeland. De pil is voorzien van een soort minicomputertje dat een pompje in werking stelt dat de medicijnen naar buiten brengt, zodra de pil op de plaats van bestemming is. Het prototype van de pil -een 2,6 centimeter lange capsule, met een doorsnede van 1,1 centimeter- bevat ook een radiochip, zodat de pil van buiten het lichaam is te volgen. De zogeheten iPill is ontwikkeld voor de behandeling van chronische darmontstekingen zoals de ziekte van Crohn.
27 november 2008 Cursor 8/ Achtergrond
Material Matters: ‘Etala
Het klinkt misschien allemaal wat populistisch, erkent Kooymans. “Maar ik ben gewoon ontzettend overtuigd van de kansen van Material Matters.” Twintig jaar had hij zijn eigen ontwerpbureau in Eindhoven, met de fietsbeugels die door de hele stad staan als één van zijn meest succesvolle producten. Ook werkte hij als parttime docent aan de Design Academy en de TU/e-faculteit Industrial Design. Bij de laatste kreeg hij meer inzicht in wat hem als ontwerper naar eigen zeggen eerder al ‘getriggerd’ had: technologie. “Als ontwerper kan ik prima een mooi dingetje tekenen en laten maken. Aan de TU/e werd ik geconfronteerd met jongere ontwerpers die niet meer traditioneel denken in hardware, maar in software en elektronica. Ik had vroeger bij wijze van spreken lego; zij werken met technisch lego. De ontwerpers van nu hebben heel andere bouwstenen.” Die bouwstenen wil Material Matters op één plek samenbrengen, met Koooymans -zo omschrijft hij zelf- als enthousiaste etaleur. De eerste ideeën voor dit initiatief van de TU/e, Design Academy en Philips Design gaan overigens al zo’n drieënhalf jaar terug. Het plan kreeg vorige maand pas tastbaar gestalte na het aanhaken van de openbare bibliotheek in de Witte Dame, waardoor Material Matters een locatie kreeg op de tweede verdieping bij de bieb. Daar moeten meterslange en
-hoge witte kasten plaats gaan geven aan alle denkbare materialen, graag zo vernuftig mogelijk. Volgens Kooymans is Material Matters de eerste organisatie die ‘slimme’ materialen bijeen gaat brengen. Gáát brengen, want de circa zeshonderd samples die er nu liggen (overwegend afkomstig van materialenbibliotheek MateriO in Parijs), zijn leuk en divers, maar niet wat Kooymans voor ogen heeft. “Dit is allemaal meer ‘design’. Wat ik hier wil hebben, is écht slim spul. En dan bedoel ik niet alleen tastbare materialen als textiel waarin elektronica verweven zit, maar ook minder voor de hand liggende bouwstenen, demo’s of prototypes daarvan, zoals chips, sensortechnologie, bluetooth en licht. Een ander ziet licht misschien niet als een materiaal; ik wel. Het gaat mij om alle componenten en aspecten die de werking van een product mogelijk maken.”
accent verschoven en wordt er, bijvoorbeeld aan de TU/e, gewerkt aan producten die je eigenlijk beter ‘intelligent design’ of ‘interactive design’ kunt noemen. Veel van die producten kun je moeilijk op een foto vastleggen of niet met je handen vastpakken, die moet je erváren. Daardoor zijn ze vaak moeilijk uit te leggen.” En dat laatste is wat de TU/e nog weleens nekt, constateert de ontwerper. “Veel dingen die aan de TU/e gebeuren, zijn hartstikke interessant, maar worden niet lekker gecommuniceerd. Wel tussen wetenschappers die er ongetwijfeld erg opgewonden van raken, maar buiten de deur wordt men er niet warm of koud van. Ik wil dat studenten en onderzoekers leren praten met de man die bijvoorbeeld een bedrijf runt, om hem te laten zien dat er best iets te halen valt aan de universiteit. Material Matters wil een etalage zijn van slimme dingen en van wat er, onder andere aan de TU/e, aan boeiends wordt bestudeerd, ontdekt en uitgevonden.” Iets zakelijker gesteld: Material Matters wil hét platform en kenniscentrum zijn op het gebied van materialen, van bouwstenen die nodig zijn om een idee te
Material Matters/M Foto’s/Bart van Overb Een uithangbord voor wat er ond Dat is volgens directeur Ton Kooy kersverse kenniscentrum rond m zijn. Want natúúrlijk moet er ged zoek worden bedreven, erkent d wezen: de buitenwacht is niet g waarmee de TU/e weer wat hoge te staan. Die wil weten wat hij jip-en-janneketaal zijn het d 1 september de bevlogen directe de TU/e één van de
“Veel dingen die aan de TU/e gebeuren, zijn hartstikke interessant, maar worden niet lekker gecommuniceerd.”
Ervaren Hij vervolgt: “Industrial design in de traditionele zin van het woord richt zich op de hardware, op het maken van dingen die je kunt vastpakken. Inmiddels is het
vertalen naar een product - vooral ook met aandacht voor duurzaamheid en het milieu, als het aan Kooymans ligt. Een soort ‘one stop shop’, omschrijft de direc-
‘Geen vieze lapjes à Toen hoogleraar polymeertechnologie Han Meijer drie jaar terug door ID-decaan Jeu Schouten werd benaderd om zich te bemoeien met de beoogde materialenbibliotheek, was hij aanvankelijk verre van enthousiast. “Ik vond ‘materialenbibliotheek’ om te beginnen een verschrikkelijk woord, daar kreeg ik het beeld bij van een verzameling vieze lapjes à la Waterlooplein. Al mijn voelsprieten zeiden dat ik daar niks mee te maken wilde hebben.” Inmiddels is hij helemaal overtuigd van het initiatief, dat zich volgens hem op een kritisch punt bevindt. “Of het gaat kapot, óf het gaat geld genereren.” Material Matters kende een moeizame start, beschrijft Meijer, bestuurslid van het kenniscentrum. “Allerlei goede ideeën, een prima plan, maar een degelijke basis ontbrak. De deelnemers -de TU/e, Design Academy en Philips Designhadden elkaar in een bepaald idee gevonden, maar hadden vervolgens heel verschillende gedachten over hoe het eruit
zou moeten zien. Bovendien wilde iedereen er best mankracht in steken, maar geen geld. Het was een soort salto: de poorten naar de materialenhemel gingen in eerste instantie wijd open, maar vervolgens kwam er niks van de grond.” Inmiddels staat Material Matters in een positiever daglicht, constateert de hoogleraar. Volgens hem niet in de laatste plaats dankzij een bevlogen nieuwe directeur, maar ook dankzij de impuls die Eindhoven de laatste jaren heeft gekregen als designstad van
“De poorten naar d gingen in eerste in maar vervolgens kw gron
Material Matters in - Kenniscentrum op het geb - Bij elkaar brengen van vraag en aanbo brancheorganisaties e - Aansporen tot ke - Toegang bieden tot materia - Bieden van actuele kennis o - Faciliteren van onderzoek - Bieden van een platform vo - Organiseren van educatieve en inspi bijvoorbeeld themagericht - Ontwikkelen van een lespak
Cursor 27 november 2008 Achtergrond /9
age van slimme dingen’ Monique van de Ven beeke en Holst Centre der andere aan de TU/e gebeurt. ymans wat Material Matters, het aterialen in de Witte Dame, moet degen wetenschappelijk ondere ontwerper, “maar laten we wel geïnteresseerd in een publicatie r op één of andere ranglijst komt ermee kán.” Populair, sexy en devies bij Kooymans, sinds eur van het initiatief waarbinnen hoofdrolspelers is.
student of onderzoeker aan de universiteit die hem verder kan helpen. Nu kijkt men vaak niet verder dan de eigen branche, communiceert men verticaal. Ik wil horizontale verbanden leggen, mensen laten zien wat er mogelijk is buiten hun eigen bekende terrein.” En dat zou ook voor de TU/e niet verkeerd zijn, stelt Kooymans, want de universiteit laat in zijn ogen veel kansen liggen. Onderzoek doen en erover publiceren lijken de voornaamste doelen, constateert hij, waarbij maar zelden wordt gekeken naar mogelijkheden om méér uit de kennis en uitkomsten te halen. “Ik ben niet geïnteresseerd in wetenschappelijke publicaties, die zijn voor de incrowd. Voor mij tellen de euro’s die je er wellicht van kunt maken. Het Innovation Lab van de TU/e doet in dat opzicht al goed werk, waar ik graag op aanhaak.”
kan doen, of die Material Matters vertegenwoordigen op symposia en andere evenementen. De TU/e is één van de organisaties waarmee Kooymans momenteel druk aan het onderhandelen is. Met alleen praatjes, gejuich en gejubel neemt de nieuwe directeur geen genoegen; Kooymans wil zákendoen. “Want uiteindelijk heb ik niet alleen materialen, handjes en ‘brains’ nodig, maar ook gewoon geld.” Het streven is dat Material Matters binnen twee jaar de eigen broek kan ophouden. Van de subsidies die het initiatief de afgelopen jaren kreeg, van onder andere de provincie en vanuit Den Haag, zit nog ‘maar’ anderhalf tot twee ton in kas. Een aanvraag voor een subsidie binnen het Europese ontwikkelingsprogramma OP-Zuid ligt klaar. Verder hoopt Kooymans inkomsten te halen uit een elektronisch databestand, toegankelijk via een website, waarop belangstellenden zich kunnen abonneren. Afhankelijk van het soort abonnement krijgen ze toegang tot bepaalde stukken informatie.
“Material Matters wil een etalage zijn van slimme dingen en van wat er aan boeiends wordt bestudeerd, ontdekt en uitgevonden.”
Netwerken Ton Kooymans
teur. “Als iemand uit het midden- en kleinbedrijf wil weten hoe iets werkt of wát iets kan, wil ik hem in contact kunnen brengen met bijvoorbeeld een
Kooymans is momenteel druk doende om Material Matters echt van de grond te krijgen en een team te formeren dat het centrum moet gaan draaien. Daarnaast is hij op zoek naar studenten en promovendi op wier expertise hij straks een beroep
Lef De eerste gesprekken met de TU/e, aan
de faculteit Industrial Design, zijn inmiddels gevoerd. Met de universiteit hoopt Kooymans op korte termijn in elk geval enkele onderzoeksprojecten op te zetten, onder andere een project gericht op het in kaart brengen van alle mogelijke technologische bouwstenen. ID heeft een bedrag van vijftigduizend euro toegezegd, dat volgens decaan prof.dr.ir. Jeu Schouten wordt vertaald naar menselijke inspanningen vanuit de faculteit voor Material Matters. Kooymans krijgt dit geld liever zelf in handen om het ook zelf te kunnen bestemmen en spenderen: “Dat is het alternatief dat ik aan ID wil voorleggen.” De directeur benadrukt: “Geld blijkt in veel gesprekken een moeilijk onderwerp, maar als anderen dit óók belangrijk en van toegevoegde waarde vinden, verwacht ik ook een duit in het zakje.” Daarvoor is wellicht wel wat lef nodig, beseft de directeur, “want we zijn nog aan het opbouwen. Kijk, misschien blaas ik behoorlijk hoog van de toren en stort deze binnen twee jaar wel keihard in. Maar ik geloof hier ontzettend in en zie enorme kansen, waarvan ik het jammer zou vinden als de TU/e ze liet liggen.”/
.
Voor meer informatie over Material Matters zie www.materialmatters.nl. Studenten en medewerkers van de TU/e die een bijdrage willen leveren aan Material Matters, kunnen zich melden bij Ton Kooymans via [emailprotected].
à la Waterlooplein’ Nederland. “Vanaf het moment dat Lidewij Edelkoort (voormalig bestuursvoorzitter van de Design Academy, red.) de eindexamenwerken van designstudenten uit de Beurs van Berlage haalde en terug naar Eindhoven bracht, is een ‘zwaan kleef aan’-effect ontstaan. Het een heeft het ander gestimuleerd, waardoor onder andere de Dutch Design Week enorm snel is uitgegroeid tot iets moois.” Design en materialen zijn volgens Meijer onlosmakelijk met elkaar verbonden. Daarom moet er, meeliftend op
de materialenhemel nstantie wijd open, wam er niks van de nd.”
n een notendop ied van (nieuwe) materialen od, van ontwerpbureaus, bedrijfsleven, en kennisinstellingen ennisuitwisseling lencollecties en -databanken op het gebied van materialen ks- en onderwijsopdrachten or studenten en promovendi irerende activiteiten en evenementen, te workshops en exposities kket voor scholen in de regio
Eindhovens status als designstad, nu echt werk worden gemaakt van Material Matters, vindt hij. Een grote stap is volgens Meijer al gezet met het onderbrengen van het kenniscentrum op een mooie plek in de Witte Dame: inderdaad in eigen huis voor de Design Academy en Philips Design, erkent de hoogleraar, en ietsje verder bij de universiteitscampus vandaan. “Die afstand moeten we overbruggen, want er valt voor de TU/e een hoop te halen.” ‘Symbiose’ is volgens Meijer het sleutelwoord binnen Material Matters, met voor de universiteit vooral kansen op het gebied van onderwijs; voor studenten die er kunnen leren, informatie kunnen verzamelen en inspiratie kunnen opdoen.
“In tegenstelling tot bijvoorbeeld Delft hebben wij geen materiaaldeskundige in huis. Daarom biedt Material Matters voor ons zeker een kans - ook omdat je nu eenmaal niet alles virtueel kunt doen. Boeken en andere informatie kun je voor een groot deel digitaliseren, maar sommige dingen moeten tastbaar blijven om je op ideeën te brengen.”
Niet zeuren Hij wil dan ook graag een pleidooi houden bij vooral de faculteiten Industrial Design en Bouwkunde (“die zijn het meest construerend bezig en hebben er de meeste baat bij”) om over de brug te komen: met menselijke kennis en kunde, met innovatieve materialen, maar zeker ook met
geld. Want wie a zegt, moet ook b zeggen, stelt hij, verwijzend naar de gesprekken bij Industrial Design: “Aan het begin van het traject heeft de decaan zijn handtekening gezet onder een bedrag van vijftigduizend euro vanuit zijn faculteit. Dát geld moet er gewoon komen, daar moet je niet over zeuren.” Zelf probeert Meijer te regelen dat een oude elektronenmicroscoop van zijn faculteit aan Material Matters wordt overgedragen. “Als de TU/e dat apparaat daar neerzet en het onderhoudscontract voor haar rekening neemt, is dat een mooie bijdrage. Wel zal er ter plekke nog wat ruimte voor moeten worden gemaakt, want het is een gigantisch ding.” /
.
27 november 2008 Cursor 10/ Universiteitsberichten Algemeen Dienst Interne Zaken Levering nieuwe Xerox MFC’s Vanaf 1 december 2008 worden de nieuwe Xerox MFC’s (multifunctionele copiers/printers) geleverd. Via een Europese aanbesteding is de opdracht voor de levering van 120 MFC’s die verspreid staan over de campus gegund aan Xerox. Ook de afdrukapparatuur voor de Printservice wordt geleverd door Xerox. De huidige apparatuur van Danka zal dus -na een periode van vijf jaar- binnenkort vervangen worden. Voor de nieuwe MFC’s is gekozen voor een één-machine-strategie wat inhoudt dat 90% van alle apparaten bestaat uit hetzelfde type. Dit levert inkoop- en beheersvoordelen op. Het betreft de WorkCentre 7335, een copier die zowel kleur als zwart kan afdrukken. In uitzonderingsgevallen wordt een kleiner model, de Phaser 8560 of een groter model, de Workcentre 7655 geleverd. De ict-coördinatoren zijn nauw betrokken bij dit traject. De afdeling Inkoop & Contractmanagement van DIZ heeft samen met de ict’ers het programma van eisen opgesteld. Vervolgens hebben zij een zestal apparaten getest om na te gaan of zij voldoen aan de gestelde eisen. Deze testfase is medio november succesvol afgesloten. De nieuwe apparatuur wordt uitgeleverd in de periode van 1 t/m 12 december. Enkele dagen na de uitlevering vindt een instructie per apparaat plaats. Wilt u meer informatie over de nieuwe MFC’s, check dan de website van DIZ. Zie www.tue.nl/diz -> Inkoop & Contractmanagement -> Implementatie MFC’s.
Mensen Intreerede Prof.dr.ir. P.V.J. van Wesemael houdt op vrijdag 28 november zijn intreereden aan de TU/e. Dit gebeurt vanaf 16.00 uur in de Blauwe Zaal van het Auditorium. Van Wesemael is deeltijdhoogleraar aan de faculteit Bouwkunde. De titel van zijn intreerede is ‘Ruimte, tijd, samenleving’.
Promoties C.M. Chiper verdedigt op maandag 1
december haar proefschrift en stellingen tegen de bedenkingen van een commissie. Dit gebeurt vanaf 14.00 uur in zaal 4 van het Auditorium. De titel van het proefschrift luidt ‘Advanced supramolecular assemblies based on terpyridine metal complexes: understanding reaction parameters and designing new materials’. Chiper promoveert aan de faculteit Scheikundige Technologie . De promotoren zijn prof.dr. U.S. Schubert en prof.dr. J.F. Gohy. Ir. E.M. Franken verdedigt op maandag 1 december zijn proefschrift en stellingen tegen de bedenkingen van een commissie. Dit gebeurt vanaf 16.00 uur in zaal 4 van het Auditorium. De titel van het proefschrift luidt ‘Enhancement of Crossing Elongated Structures in Images’. Franken promoveert aan de faculteit Biomedische Technologie. De promotor is prof.dr.ir. B.M. ter Haar Romeny. F.G. Botes verdedigt op dinsdag 2 december zijn proefschrift en stellingen tegen de bedenkingen van een commissie. Dit gebeurt vanaf 16.00 uur in zaal 4 van het Auditorium. De titel van het proefschrift luidt ‘Kinetic and Selectivity Modelling of the Iron- Based LowTemperature Fischer-Tropsch Synthesis’. Botes promoveert aan de faculteit Scheikundige Technologie. De promotor is prof.dr.ir. J.C. Schouten. Ir. W.P. Kalisvaart verdedigt op dinsdag 2 december zijn proefschrift en stellingen tegen de bedenkingen van een commissie. Dit gebeurt vanaf 16.00 uur in zaal 5 van het Auditorium. De titel van het proefschrift luidt ‘Preparation and Characterization of Mg-based Hydrogen Storage Materials’. Kalisvaart promoveert aan de faculteit Scheikundige Technologie. De promotor is prof.dr. P.H.L. Notten. Ir. G.A.F. van Tilborg verdedigt op woensdag 3 december haar proefschrift en stellingen tegen de bedenkingen van een commissie. Dit gebeurt vanaf 16.00 uur in zaal 4 van het Auditorium. De titel van het proefschrift luidt ‘Novel Contrast Agents and Strategies for MR Molecular Imaging’. Van Tilborg promoveert aan de faculteit Biomedische
Technologie. De promotor is prof.dr. K. Nicolay. S. Talebi verdedigt op woensdag 3 december zijn proefschrift en stellingen tegen de bedenkingen van een commissie. Dit gebeurt vanaf 16.00 uur in zaal 5 van het Auditorium. De titel van het proefschrift luidt ‘Disentangled Polyethylene with Sharp Molar Mass Distribution; Implications for Sinthering’. Talebi promoveert aan de faculteit Scheikundige Technologie. De promotoren zijn prof.dr. S. Rastogi en prof.dr. P.J. Lemstra.
Faculteiten Elektrotechniek Bibliotheekpracticum Elektrotechniek (5J053) Voorjaar 2009: Inschrijving mogelijk tot twee weken voor de instructie, daarna in overleg. Per practic*msessie minimaal drie, maximaal zestien deelnemers. Instructiemiddagen: woensdag 28 januari, woensdag 8 april en woensdag 3 juni 2009 om 13.30 uur, De Hal 1.05. Inschrijven bij Bibliotheek E aan de balie, per telefoon 2532 of per e-mail [emailprotected]. Benodigde gegevens: Naam met voorletters, TU/e-identiteitsnummer, volledig adres, telefoonnummer. Voor informatie zie de website van de Bibliotheek http://w3.tue.nl/nl/diensten /bib onder Vakgebied Elektrotechniek, Onderwijs 5J053.
Studentenleven Koor Vokollage Open zangavond Altijd al willen zingen in een koor? Op dinsdag 2 december om 19.30 uur houdt gemengd koor Vokollage een open zangavond in de Blauwe Zaal van het Auditorium voor iedereen die altijd al heeft willen zingen. Ervaring is niet noodzakelijk, enthousiasme wel. Iedereen is welkom om die avond gezellig en ontspannend te zingen samen met Vokollage. Tijdens de open zangavond zal er onder leiding van dirigent Ruud Huijbregts voor het eerst gewerkt worden aan het Requiem van Faure. Kijk voor meer informatie op www.studentenmuziek.nl.
Diversen
(Advertenties)
Tint Kerst vieren met daklozen Rond de kersttijd is iedereen druk in de weer om alle boodschappen in huis te halen voor een geslaagd kerstdiner. Het mag nergens aan ontbreken, en niets is te veel. De supermarkten liggen steeds
voller met allerlei luxe producten, waarvan je voorheen het bestaan nog niet eens kende, en de keuze aan producten wordt steeds groter. Kerst is echter ook een moment om stil te staan bij eenvoud en bij het verdriet van deze wereld. Er zijn veel mensen die niet in de luxe positie verkeren om samen met vrienden of familie te genieten van een gezellig kerstdiner. Tint organiseert dit jaar in samenwerking met inloophuis ‘t Hemeltje een dag waar we kerst vieren met de minder bedeelden in de samenleving. Opgeven: voor 15 december via [emailprotected] Deze activiteit is in samenwerking met inloophuis ‘t Hemeltje Datum: zondag 21 december Locatie: Inloophuis ’t Hemeltje Meer informatie op www.tue.nl/tint.
Mechanical Engineering (1,0 fte). Tijdelijk dienstverband, salaris maximaal schaal 27 CAO Nederlandse universiteiten bijlage 1 promovendus (2.000 t/m 2.558 euro).
Forum
Postdoctoral fellow position Heterogeneous Catalysis (V37.657), department of Chemical Engineering and Chemistry (1,0 fte). Tijdelijk dienstverband, salaris maximaal schaal 10 CAO Nederlandse universiteiten bijlage 1 (2.330 t/m 3.678 euro).
Toegerust voor een carrière? Bijeenkomst door Forum, instituut voor multiculturele ontwikkeling en Hogeschool Arnhem Nijmegen. Over loopbaanbegeleiding op hbo-instellingen en universiteiten: presentatie van onderzoek en discussie. Aanmelden kan tot 1 december via www.forum.nl. Daar vindt u ook het programma van de middag. Zie de agenda met bijeenkomsten van Forum, Toegerust voor een carrière, Arnhem, 4 december. Voor meer inhoudelijke informatie kunt u terecht bij Chulah Berkowitz tel. 030-2974241, of e-mail: [emailprotected].
Vacatures Coach/student adviseur ontwerpersopleiding (V28.025), Onderwijs en Studenten Service Centrum (0,6 fte). Vast dienstverband, salaris maximaal schaal 10 CAO Nederlandse universiteiten bijlage 1 (2.330 t/m 3.678 euro). PhD position Spin entanglement and magnetoresistance in organic semiconductors (V34.324), the Theoretical and Polymer Physics group from the, department of Applied Physics (1,0 fte). Tijdelijk dienstverband, salaris maximaal schaal 27 CAO Nederlandse universiteiten bijlage 1 promovendus (2.000 t/m 2.558 euro).
PhD Student: 3D video interpolation and coding (V36.353), department of Electrical Engineering (1,0 fte). Tijdelijk dienstverband, salaris maximaal schaal 27 CAO Nederlandse universiteiten bijlage 1 promovendus (2.000 t/m 2.558 euro). PhD Candidate: SW/HW Architecture for 3D video interpolation and rendering (V36.354), department of Electrical Engineering (1,0 fte). Tijdelijk dienstverband, salaris maximaal schaal 27 CAO Nederlandse universiteiten bijlage 1 promovendus (2.000 t/m 2.558 euro).
PhD candidates in Operations Management (1.0 fte) (V39.470), Operations, Planning, Accounting and Control, department of Technology Management (1,0 fte). Tijdelijk dienstverband, salaris maximaal schaal 27 CAO Nederlandse universiteiten bijlage 1 promovendus (2.000 t/m 2.558 euro). Faculteitscommunicatie medewerker (V89.110), Communicatie Expertise Centrum (1,0 fte). Vast dienstverband, salaris maximaal schaal 9 CAO Nederlandse universiteiten bijlage 1 (2.441 t/m 3.352 euro). Ontwikkelaar Digitale Bibliotheek (V86.017), Informatie en Expertise Centrum (1,0 fte). Vast dienstverband, salaris maximaal schaal 10 CAO Nederlandse universiteiten bijlage 1 (2.330 t/m 3.678 euro). Administrateur (V84.022), Dienst Financiële en Economische Zaken (0,5 fte). Vast dienstverband, salaris maximaal schaal 8 CAO Nederlandse universiteiten bijlage 1 (2.267 t/m 3.028 euro).
PhD-student - Crystallization phenomena (V34.325), the group Mesoscopic Transport Phenomena, department of Applied Physics (1,0 fte). Tijdelijk dienstverband, salaris maximaal schaal 27 CAO Nederlandse universiteiten bijlage 1 promovendus (2.000 t/m 2.558 euro).
Administratief Medewerker (V84.023), Dienst Financiële en Economische Zaken (0,5 fte). Vast dienstverband, salaris maximaal schaal 6 CAO Nederlandse universiteiten bijlage 1 (1.750 t/m 2.433 euro).
PhD Connect & Drive (V35.407), Dynamics and Control, department of
Voor meer informatie ga naar: www.tue.nl/vacatures
Cursor 27 november 2008 English page /11
Partners of international TU/e staff members What do partners of international TU/e staff come across in Eindhoven? How do they like it here? And what help do they get? Three wives of foreign TU/e staff members tell their stories.
Both at university Andrea and Adrian Muntean graduated at the same university in Romania. Now they both work at the TU/e and that’s not a coincidence. Andrea: “After we got married and had children we tried to stay in the same place.” Adrian got a job at the TU/e as an assistant professor in Mathematics. Andrea: “As we both aspired to a university career, I was happy to start my PhD in Polymer Physics here in September.” Eindhoven has quite good facilities for international employees, Andrea thinks. “We got an apartment right from the beginning”, says Andrea. “And both for young people and families with children there are a lot of activities. Like ‘Sinterklaas’, where you can bring your family along. It’s not trivial that the university cares about you and your family. In
general it is easier to make contact because we have children. You meet other people outside the TU/e through your children at school.” Andrea about her start at the university: “For me it was easier, for I had already experienced how my husband started and I already knew the facilities.” Her advice for new comers: “We are living our life here in the present. When we go on a holiday to Romania we like it there, but when we come back we do not try to transpose what we have there, because that’s not possible. There are so many things to do here, it is impossible not to find something which will make it easier for you to live here.”/
.
Photo: Bart van Overbeeke
“Go out! If you stay at home, you get isolated” Omar Mubin and Nadia Omar are from Pakistan. Omar Mubin did a TWAIO program and last year he started his PhD in Human Computer Interaction at the Designed Intelligence Research Group of Industrial Design. Last year he also got married to Nadia Omar, who came to live with him in Eindhoven last January. Nadia: “I think Holland is a nice country. Everyone is willing to speak English, except the Dutch government and the tax office. We have Dutch friends and they have been very helpful. I’m looking for a job. I’ve done my Master’s in Interior
Design in Pakistan. Now I have started to learn Dutch, because the language seems to be a big barrier to finding a job. Also for English organizations where they prefer native English speakers.” In the meantime Nadia is learning Dutch together with her husband. “But I would prefer to learn that while working”, says Nadia. “I need more practice outside classes.” Nadia also reads a lot and started to do art exercises. And she still practices Interior Design. Nadia: “It is an interesting field. You get to know a lot about architecture as well.” Nadia would like to get into contact with people who share the same interests. Nadia: “We could help and
learn from each other.” Her advice for newcomers’ partners: “If I had known it would be so difficult to find a job when you only speak English, I would have started learning Dutch earlier, when I was still in Pakistan.” Another piece of advice is to go out and meet people. “If you stay at home, you get isolated. Go out, even to the market. Everyone has something different to tell you.”/
.
Some numbers A recent report of the TU/e work force shows that almost 800 people on the payroll have non-Dutch nationalities. If you subtract Dutch people who live in Belgium, you have more or less 750 international TU/e employees on a total of 3000 employees. Expectations of NUFFIC, for example, are that the number of international staff and students will only rise. In 2007 a survey was held among the 600 international TU/e staff members, to which almost 200 people re sponded; almost one third of them said they live with their partners in Eindhoven, half of that group have children. Almost one third did not have their partners with them. Using these percentages one could guess that about 250 partners of international TU/e staff members live in Eindhoven and another 250 live el sewhere.
“It is very quiet here after dark” Before Prashant Agrawal started in Eindhoven as a postdoctoral research fellow at the Department of Biomedical Engineering, he did his PhD in Leiden. Therefore the first experiences with the Netherlands of the Agrawal family are from Leiden. Two and a half years ago Bhawana Agrawal came from Nagpur, India, to this city. Bhawana: “Leiden is livelier than Eindhoven. Here in Waalre it is very quiet after dark”. The Agrawal family has a son of almost a year. Bhawana: “In Nagpur my parents would have looked after him and so I could be free to go to work. Of course you have the ‘kinderdagverblijf’, but that is a bit costly, certainly when you are still looking for a job.” She has applied many times already but with no success so far. Bhawana is an architect with several years of working expe-
rience in India. In the meantime Bhawana has picked up her drawing, cooks Indian food for special occasions and of course spends time with her son. Bhawana tells about an initiative for partners at the University of Leiden. “They publish this booklet for international employees and their partners in which you can find all kinds of activities and facilities. And if you organize something yourself, you could announce that in this booklet.” Bhawana would like to have the same initiative in Eindhoven. “It is not easy to get into contact with other partners. This would make it easier.”/
.
Photo: Bart van Overbeeke
27 november 2008 Cursor
Cursor 27 november 2008 Cultuur /13
/Een verliefde robot
Machiavelli: wie was dat ook alweer? ‘Als een vorst de macht moet veroveren kan hij beter in één keer duizenden tegenstanders vernietigen dan ze jaren achtereen achtervolgen en uitschakelen.’ Woorden van deze strekking schreef Machiavelli in 1513 in zijn boek ‘Il Principe’ (De Vorst). Het is een voorbeeld van de praktische denkwijze van deze politicus en filosoof in het oude Italië. Machiavelli wordt nog steeds gelezen en geciteerd en wie nader wil kennismaken met hem, kan de ECTS-lezing van prof.dr. Machiel Karskens volgen op woensdag 3 december. Italië beleefde volgens Machiavelli een rampzalige tijd, vooral tijdens de Italiaanse Oorlogen (1494 - 1559). De Franse legers trokken de Alpen over, de Italiaanse stadsstaten stonden machteloos. Zijn leven lang probeerde Machiavelli zijn -bestuurlijke- landgenoten aan te sporen zich te bevrijden van de buitenlandse heersers. Hij bezat wel de kennis, maar niet de macht. Echter, zij die de macht bezaten, wilden zijn kennis niet gebruiken volgens zijn inzichten. In 1498 werd Machiavelli hoofd van de Tweede Kanselarij van de
Grote Raad van Florence, zijn voornaamste publieke functie. Hierin was hij onder meer verantwoordelijk voor de buitenlandse politiek. Toen Florence betrokken raakte bij de oorlog tussen paus Julius II en koning Lodewijk XII van Frankrijk, bleef Florence te lang neutraal, ondanks Machiavelli’s advies. Toen de Fransen zich terugtrokken, rekenden de troepen van de paus af met de Florentijnen en kwamen De Medici opnieuw aan de macht. Machiavelli belandde in 1513 in de gevangenis, werd gemarteld, maar weer vrijgelaten. Na zijn vrijlating wilde hij zijn ambt terug, alsof er niets gebeurd was. Als politicus wilde hij vooral een pragmaticus zijn, daarmee ingaand tegen de heersende doctrine dat een machthebber altijd de deugd voorop moest stellen. Volgens Machiavelli moest men goed zijn zolang het kon. Anders moest men als een vos zijn om de vallen te kennen en als een leeuw om de wolven af te schrikken.
Het oude Rome In zijn lezing concentreert Karstens zich op het ideaal van Machiavelli: het oude Rome van de eerste eeuw voor Christus.
In de verre toekomst is de aarde een grote schroothoop, de mensheid is vertrokken naar elders. Leven is er niet meer, of toch? Jawel, WALL-E. Dit robotje blijft zijn softwareprogramma trouw uitvoeren. Overdag perst hij afval samen, ‘s avonds kijkt hij in zijn container, voor het slapen gaan, naar oude video’s. Op een dag wordt zijn routine verstoord door EVE, een robotschoonheid die komt kijken of er op aarde alweer plantjes groeien. WALL-E is onmid dellijk smoor, zo ook de toeschou wer. ‘WALL-E’, een animatiefilm van Pixar-medewerker Andrew Stanton is te zien in de Zwarte Doos, op 27 november en 2 en 3 december om 20.00 uur.
/Verstand van smaak
Dat was gericht op het handhaven van de bestaande situatie, vooral in tijden van crisis. De grote vraag is hoe dan moreel en politiek stabiel te blijven. Machiavelli’s antwoord zou de
De vijfde editie van deze expositie in het TAC wordt op vrijdag 28 november (21.00 uur) geopend. Een ontmoeting met kunst, waarbij diversiteit, eigenzinnigheid en ruimte voor de kunstenaar centraal staat. Het gaat om recent werk van meer dan 35 kunstenaars uit de directe omgeving en van over de grens. Van 28 november tot en met 8 december. Openingstijden: van 12.00 tot 18.00 uur op zaterdag en zondag. Zie ook www.tac.nu.
toon zetten voor de politieke theorie van de komende eeuwen./
.
Woensdag 3 december, 11.45 uur, Blauwe Zaal Auditorium.
Een jaar in een ‘école difficile’
/Bluesrock van Popa Chubby
“Aardig... niet aardig... aardig... helemáál niet aardig.” Aan het begin van het nieuwe schooljaar in een van de voorsteden van Parijs voorspelt een ervaren docent zijn nieuwe collega’s met welke leerlingen ze problemen krijgen. De korte scène uit de film ‘Entre les murs’ van Laurent Cantet toont ook dat sommige leerlingen gewoon geen kans krijgen. Regisseur Cantet en François Bégaudeau (scenarist en acteur) maakten zo’n indrukwekkende film, dat ze er op het laatste Filmfestival van Cannes de Gouden Palm voor kregen. De Nederlandse première is op donderdag 27 november bij Plaza Futura. Gedurende de twee uur durende film zien we een jaar in deze vierde klas, onder leiding van docent François. We zien zijn dagelijkse geploeter in een poging zijn puberende leerlingen te ontwapenen. Met zijn openheid verbaast hij zijn leerlingen, zij stellen zijn democratische methodes en ethiek op de proef. François deinst er niet voor terug om Esmeralda, Souleymane, Khoumba en de anderen te trotseren in stimulerende debatten. De verbale duels met zijn leerlingen zijn vaak op het scherpst van de snede. De leerlingen laten niet over zich heen lopen en treden
Popa Chubby is blueszanger en -gitarist. Als zoon van een snoep winkelier in de Bronx begon hij op zijn dertiende te drummen, maar na de ontdekking van de Rolling Stones schakelde hij over op gitaar. Chubby borduurt voort op het werk van zijn helden als Jimi Hendrix en Eric Clapton. De artie stennaam Popa Chubby is een ver bastering van ‘pop a chubby’, dat verwijst naar ‘een erectie krijgen’. Effenaar, dinsdag 2 december om 20.30 uur
/Popquiz
assertief in discussie over de Africa Cup, Plato en ‘le subjonctif imparfait’. Tot er een ingrijpend incident gebeurt en de agressieve Souleymane en zijn moeder voor de tuchtraad moeten verschijnen. Cantet oogstte eerder veel lof met zijn films ‘Ressources Humaines’ en ‘L’Emploi Du Temps’. Hij speelde al enkele jaren met het idee een film te
maken over een middelbare school, omdat je daar alle hete hangijzers van onze samenleving terugvindt: immigratie, integratie, geweld. Toen hij in een radioprogramma kennismaakte met Bégaudeau had hij zijn goede idee te pakken. Bégaudeau is een ex-leraar en filmcriticus, die een bestseller had geschreven over zijn ervaringen op een zogeheten ‘école difficile’ in een Parijse voorstad. Cantet kocht de rechten en vroeg aan Bégaudeau om er ook een scenario van te maken en zelf de hoofdrol van François te spelen. Vervolgens rekruteerde hij enkele tientallen échte leerlingen en in de zomer van 2007, na bijna twaalf maanden van vele workshops, improvisaties op hoofdstukken uit het boek en hard repeteren, trok de groep zich terug tussen vier muren en
gingen de camera’s aan het rollen. De Gouden Palm is des te verbazingwekkender omdat de leerlingen niet worden gespeeld door professionele acteurs, maar door gewone jongeren. Dat ze zich zo naturel gedragen, komt mede door de opnametechniek. Cantet nam alles permanent op met drie kleine digitale camera’s tegelijk, één permanent gericht op de leraar, de andere twee voor de leerlingen, zodat ze niet wisten wie opgenomen werd. Al lijkt ‘Entre les murs’ een documentaire, alles is van begin tot eind in scène gezet. En toch slaagt Cantet in zijn missie: het alledaagse leven op een dergelijke school laten zien zonder het mooier te maken dan het is./
.
Plaza Futura, donderdag 27 november, 19.15 uur.
Wie herkent een song het snelste bij de eerste tonen? Wat is de echte naam van Bob Dylan? Dat soort vragen kunnen de deelnemers aan de derde Popquiz verwachten. Die wordt op woensdag 3 december gehouden, wederom georgani seerd door het GEWIS-dispuut ‘In Vino Veritas’ en Studium Generale. Teams van maximaal zes personen kunnen meedoen en er is een ver lengde inschrijving via popquiz@ dispuut-ivv.nl. Deelname kost vijf euro per groep. Gaslab, 19.30 uur.
/Willen we alles wat kan?
Mensen worden steeds ouder en er kan technisch steeds meer om ze gezond te houden. Steeds meer lichaamsdelen zullen worden ver vangen, maar willen we wel hon derdtwintig jaar oud worden met een stoma, kunstnieren en -hart? Deze vraag staat centraal in het Science Café. Met onder anderen Angeline van Doveren, ethica/ theologe bij het Elkerliek zieken huis in Helmond. Dinsdag 9 decem ber in Café Centraal (20.00 uur) op de Markt.
e
27 november 2008 Cursor 14/ Studentenleven
Beleid ‘studentenstad’ bijna door
Alaaf!
De notitie ‘Studentenstad Eindhoven’ van de gemeente Eindhoven is 18 november door de betrokken raadscommissie goedgekeurd. De laatste horde is nu de gemeenteraad zelf (16 december), maar naar verwachting komt het stuk ook daar heelhuids door.
Hiermee komt zes ton beschikbaar voor ‘studentenstad Eindhoven’. De vorige keer was de commissie nog behoorlijk kritisch over de nota. Dat betrof vooral het taalgebruik, dat sommige commissieleden ‘betuttelend’ vonden. Inmiddels is de nota herschreven. Met resultaat: de commissie
was 18 november in tien minuten uitgepraat over de notitie, vertelt de betrokken projectleider Rob ter Steege. Het beleidsstuk heeft drie programmalijnen: meer studenten in Eindhoven, studenten uitdagen om actiever te worden en zich meer te manifesteren en een sterkere profilering
van Eindhoven als studentenstad. Het dossier draagt daarvoor allerlei ideeën aan, die wat Ter Steege betreft de richting aangeven. Hij benadrukt dat de ideeën allemaal zijn ontstaan uit brainstormsessies van studenten in Eindhoven. (www.shift040.nl)/
.
DWARSliggers bij De Drie Gezusters De carnavalsmuziek tetterde dinsdagavond in het Gaslab. Dispuut GELIMBO van studievereniging GEWIS hield voor het tweede jaar een carnavalszitting. Nicky Gerritsen, student Informatica, werd daarbij omgedoopt tot Prins Nicky I. Meer dan vijftig studenten -voornamelijk GEWIS-ledenwaren op de zitting afgekomen. Mattijn Schutte van GELIMBO vertelt dat zijn dispuut blij is met deze opkomst. “Het Gaslab was aardig gevuld.” De avond bestond uit een optreden van een tonproater, een quiz, het opvoeren van een sketch, een optreden van een dansmarieke en het bekendmaken van de prins. Mattijn: “Niemand had verwacht dat Nicky het zou worden. Hij heeft de schijn lang opgehouden, door met een smoesje weg te gaan in de pauze. Via de achteringang is hij vervolgens weer naar binnen geslopen.” Gerritsen is één jaar prins en volgt Joey Claessen (prins Joey I) op. Tijdens carnaval 2009 gaat de prins met zijn gevolg carnavalsborrels van studievereni gingen af. Foto: Rien Meulman
Kennismaken met Spaanse studentenmuziekvereniging De Spaanse studentenmuziekvereniging Tuna Ciudad de Luz houdt dinsdag 2 december vanaf 20.00 uur een zogeheten ‘open repetitie’ in het Auditorium. Iedereen die kennis wil maken met het spelen en/of zingen van Spaanse muziek en de sfeer die daarbij hoort is welkom. Het is niet belangrijk of je al muziek kunt maken of kunt zingen. De repetitie begint om 20.00 uur in Ontvangstruimte 1 (naast de Rode Zaal).
Thor viert feestje Thor bestaat 28 november op de kop af 51 jaar. Reden voor een feestje, vonden ze bij de studievereniging van Elektrotechniek. Dinsdag gingen zo’n vijftig Thor-leden naar de indoorskihal in Bottrop. Thor-president Roeland Klaassen vertelt: “Het was erg gezellig. Niet alleen het skieën en snowboarden, maar ook het eten en drinken. Er waren gelukkig geen ongelukken.” Verder was er deze week nog een moordspel, werden er bij de opening veertig vlaaien verorberd en is er donderdag van 16.30 tot 22.00 uur een groot feest in faculteitskroeg Walhalla.
De Eindhovense afdeling van DWARS, de jongerenorganisatie van GroenLinks, komt zaterdag 29 november in actie tegen de pas geopende uitgaansgelegenheid De Drie Gezusters. DWARS vindt dat het energieverbruik van de ijslounge in het etablissem*nt aan het Stationsplein in Eindhoven te hoog is.
DWARS kondigde begin oktober al aan om actie te voeren, maar gelastte dit af na de toezegging van de eigenaar dat er een onderzoek zou worden ingesteld naar het verbruik. De jongerenorganisatie stelde hierbij als voorwaarde dat er binnen één maand duidelijkheid zou moeten komen. Omdat er na een maand volgens de
Eindhovense DWARSleden geen reactie is gekomen, voeren ze komende zaterdag vanaf 22.00 uur twee uur lang actie bij De Drie Gezusters. Ze verkleden zich daarbij als pinguïns en nemen spandoeken mee. Zelf hebben ze op basis van het energieverbruik bij het IJssculpturenfestival berekend dat het verbruik
in de ijslounge ongeveer gelijk zou moeten zijn aan dat van zeventig huishoudens. TU/e-bouwkundestudent Cyriel Prinsen is als DWARS-lid één van de actievoerders./
.
Groep-één in conclaaf met internationale studenten Studentenfractie Groepéén heeft onlangs een werkgroep met internationale studenten opgericht. Deze groep hield woensdag 26 november haar tweede bijeenkomst. De leden van Groep-één namen dit initiatief, omdat ze van mening zijn dat ze te weinig op de hoogte zijn van wat internationale stu-
denten bezighoudt. PF-fractievoorzitter GeertJan Evers: “We vinden bovendien dat buitenlandse studenten vanuit hun achtergrond en ervaring een nieuwe blik op het beleid kunnen geven.” Volgens Groep-één had de eerste bijeenkomst tot gevolg dat De Hal een week eerder in het weekend is opengegaan, voor de inter-
nationale studenten die in Mierlo waren ondergebracht en daar geen internetaansluiting hadden. Woensdag kwam het onderwerp huisvesting ter sprake. In een latere bijeenkomst komt voorlichting waarschijnlijk nog aan de orde. De fractievoorzitter: “We willen graag dat de studenten zelf ook aangeven waarover ze het
willen hebben.” De studentenfractie wil de bijeenkomst maandelijks houden./
.
Buitenlandse studenten die zich bij de werkgroep aan willen sluiten, kunnen contact opnemen via [emailprotected].
Gamers gezocht voor promotie-onderzoek Studenten die graag gamen, gewoon eens aan een experiment willen meedoen of een zakcentje willen bij verdienen, kunnen zich aanmelden voor deelname aan een experiment in het game lab op de TU/e. Ir.ing. Brian Gajadhar, promovendus bij de capaciteitsgroep Human Technology & Interaction, is nog op zoek naar studenten voor het tweede deel van zijn promotieonderzoek. In het eerste deel heeft hij aannemelijk
gemaakt dat er verschil is tussen verschillende manieren van samen spelen. Nu bekijkt hij wát precies voor het verschil zorgt. In het eerste deel speelden studenten het aloude spelletje Pong. Gajadhar: “Onze eerste resultaten zijn positief ont vangen. We hebben alleen als kritiek gekregen dat het wel eens zou kunnen uitmaken wélk spel wordt gespeeld. Daarom hebben we voor het tweede deel gekozen voor de First-Person
Shooter-game Unreal Tournament.” Bij dit genre bekijkt de speler de wereld vanuit de ogen van het personage dat hij/zij speelt. Het on derzoek heeft als doel het gedrag van gamers tijdens spelletjes beter te kunnen plaatsen. Gajadhar verwacht zijn onderzoek over twee jaar te kunnen afronden. Studenten die drie kwartier willen gamen en 7,50 euro willen verdienen, kunnen zich aan melden via [emailprotected].
En hoe is het in Al-Jubail?
Studenten van de TU/e gaan steeds vaker voor hun studie naar het buitenland. Voor stage of voor het verrichten van onderzoek, omdat het verplicht is of omdat ze het leuk vinden. Cursorlezers kunnen iedere week over de schouder van een TU/e-student in het buitenland meekijken.
Over KSA (Kingdom of Saudi Arabia) zijn veel vooroordelen en (geromantiseerde) beelden bekend in ons land. Na een verblijf van ruim een maand hier lijkt alles,
uiteraard, anders. Alhoewel zand en olie toch echt alom aanwezig zijn. Als student Master Process Engineering doe ik mijn bedrijfsstage bij Petrokemya, de petrochemie tak van Sabic, in Al-Jubail. Dit ligt aan de oostkust van KSA aan de Perzische Golf. In deze regio zijn oliebronnen al in 1920 ontdekt. Het is nog steeds de regio met de grootste reserves. Daarnaast is er ook ongelofelijk veel industrie, waaronder de ‘megaplant’ (vier miljoen ton bulk en plastics per jaar) waar ik mijn stage doe. Deze enorme bron van inkomsten heeft veel veranderingen teweeg gebracht.
De laatste paar jaar zijn steden zoals Dubai en Doha duidelijk enorm aan het moderniseren, maar ook de rest van de landen zijn erg modern geworden. Veel mensen in KSA zijn geïnteresseerd in het westen. Daarnaast zijn ze enorm vriendelijk en kan ik op het werk met ze lachen en discussiëren. Er heerst een prettige werksfeer. Het is continu zomer; hoewel enigszins afgekoeld, nog steeds dertig graden overdag! Dat neemt natuurlijk niet weg dat dit het land van de Profeet is. De strenge islamitische wetgeving -de sharia- is de gehele wet en de publieke zeden en gebruiken zijn volgens de originele islam en
Arabische cultuur van ruim veertienhonderd jaar geleden. Misdaden worden zwaar bestraft (onthoofding, hand afhakken, et cetera.), vrouwen zijn bijna zonder uitzondering volledig in het zwart gehuld en alcohol en varkensvlees zijn absoluut verboden. Desondanks zijn de ervaringen hier onvergetelijk. Ook met het ontbreken van een nachtleven zoals wij het kennen, kun je je goed vermaken en is het leven simpel. Alles is spotgoedkoop (geen belastingen) en je auto rijdt op ‘water’ (als je boven op een olieveld woont, is water duurder dan benzine: 0,10 euro
per liter). Hierdoor kan ik gemakkelijk met mijn autootje overal heen binnen KSA en bezoek ik ook de andere omringende landen. Als je goed geld wilt verdienen en je staat open
om deze cultuur mee te maken, kun je hier echt leven als een koning van de woestijn. Robin de Bruijn, student Scheikundige Technologie
Cursor 27 november 2008 Studentenleven /15
Skiffwinst Thêta bij Hel van het Noorden
Aanmoedigingsprijs voor zes TU/e-studenten
Thêtaroeier en TU/estudent Industrial Engineering Youri Vaes (24) heeft afgelopen weekend het lichte skiffveld van de Hel van het Noorden gewonnen. Een bijzondere prestatie, op een toernooi waar de gehele Nederlandse roeitop meedoet. Vaes had na zes kilometer roeien iets meer dan vijf seconden voorsprong op de nummer twee.
Zes TU/e-studenten kregen woensdag 26 november de Jong Talent aanmoedigingsprijs van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen. Ze ontvingen vijfhonderd euro, omdat ze de beste studieresultaten op hun vakgebied in het eerste studiejaar (2007/2008) hebben behaald.
Vaes is derdejaars roeier van Thêta. Ondanks dat hij pas net in de skiff (een eenpersoons sportroeiboot) roeit, wist hij afgelopen weekend toch verschillende bondroeiers achter zich te houden. “Ik had deze uitslag niet verwacht”, reageert Vaes. “Ik zit nu drie maanden in een skiff en dan is winst op de Hel geen reële verwachting. Voor de race sprak ik met mijn coach en dachten we dat een plaats in de beste helft van het veld goed genoeg was. Er deden aan aantal jongens mee die in principe een veel beter roei-cv hebben dan ik. Daarbij in de buurt komen, zou al mooi zijn.” “Ik kan niet echt zeggen waar ik nu sta binnen het Nederlandse roeien, maar
Youri Vaes. Foto: Paul Bloemen
deze overwinning geeft voor mij aan dat ik op de goede weg zit.” Het Thêtabestuur ziet een mooi voorteken in de overwinning. “Een mooie prestatie die een hoop verwachtingen schept voor het komende seizoen”, laat het bestuur weten.
Bar De Hel van het Noorden is een jaarlijkse roeiwedstrijd op het Eemskanaal bij Groningen. Dit jaar was de 31ste editie. De wedstrijd dankt zijn naam aan de
vaak barre weersomstandigheden, met veel wind en kou. Ook dit jaar was het weer verre van warm en windstil, maar de aangekondigde hagel en regen bleven uit. De afstand die geroeid wordt op de Hel is uitzonderlijk lang: zes kilometer. De Hel was de laatste roeiwedstrijd buiten tot februari. De allerlaatste wedstrijd van het jaar wordt geroeid op de ergometer, binnen, tijdens de Nederlands Kampioenschappen Indoor Roeien. (www.shift040.nl)/
.
De TU/e-winnaars zijn Marc Janssens (Werktuigbouwkunde), Erik Hermans (Technische Natuurkunde), Bas Rosier (Biomedische Technologie), Jorn van der Pol (Technische Wiskunde), Marthe Veenis (Technische Informatica) en Martijn van Zanten (Scheikundige Technolo-
gie). In totaal kregen veertig universitaire studenten aanmoedigingsprijzen uitgereikt. De student met het beste gemiddelde resultaat in zijn jaargroep komt voor de prijs in aanmerking. Verder waren er vier Afstudeerprijzen van elk tienduizend euro, maar daarbij viel de TU/e uit de boot. Daarnaast is dit jaar voor de tweede keer de Kartini Prijs toegekend aan de beste allochtone vrouwelijke studenten in exacte vakken. Deze prijs ging naar een student van de TU Delft. De prijzen zijn uitgereikt bij de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen in Haarlem./
.
Einsteins gezocht Studenten die een overtuigend plan kunnen presenteren voor verdere studie of onderzoek in het buitenland, maken kans op beurzen die tot tienduizenden euro’s kunnen lopen. Het beursprogramma van het zogeheten HSP (Huygens Scholarship Programme) talentenprogramma is bestemd voor ‘excellente studenten’ die tijdens of na hun studie in Nederland in het buitenland op bachelor- of masterniveau willen studeren. Stages mogen alleen in het voorstel worden opgenomen, als zij een regulier onderdeel vormen van de opleiding en studiepunten opleveren. De beurzen zijn bedoeld voor het volgende studiejaar, dat op 1 september 2009 begint. Promovendi zijn uitgesloten van deelname. De aanvraag moet voor 31 januari 2009 binnen zijn. Aanvraagformulieren op www.nuffic.nl/home/ redirect/huygens-scholarships-programme.
Het sleutelgat Wie oh wie woont er in deze Eindhovense studentenkamer? Dat is de vraag die Cursor elke week stelt aan een willekeurig aantal studenten. Deze week zijn dat: Ivo Wouters en Bert Bogaerts (derde- en vierdejaars Industrial Design), Pieter Bootsma (derdejaars Technische Informatica) en Tom Nijhuis (derdejaars Wiskunde). Zij bekijken de foto’s van deze studentenkamer en geven commentaar.
Gijs Schalkwijk is 26 jaar en aan het afstuderen bij de faculteit Bouwkunde. Hij komt uit het dorpje Heeze, dé parel van Brabant. Samen met een vriend heeft hij een bedrijf opgericht met betrekking tot innovaties op het gebied van funderingen. Zijn hobby is trompet spelen en hij is lid van de feestband Klaarwakker. Als hij niet hard aan het studeren is of tijd over heeft, gaat hij graag een stukje hardlopen, moun tainbiken of squashen. Zijn must-have-item is he lemaal niets. Verder moet hij altijd nootjes in huis hebben, om lekker te kunnen knabbelen.
Tekst: Anniek den Hamer en Berdien Zwarthoed Foto’s: Bart van Overbeeke
Bob de Bouwer en het gesto len Albert Heijn-mandje vallen als eerste op. Ivo stelt vast dat dit de kamer van een man is. Verder ziet hij een waterkoker staan en con cludeert dat deze man thee drinkt; dan heeft hij vast een saaie persoonlijkheid. Bert roept verbaasd: ‘maar ik drink ook thee!’ Hij drinkt zo te zien niet alleen thee, want ze zien ook een Duvelverpakking staan. Deze persoon zal dus naast de duidelijk aanwezige whisky ook bier in huis hebben. Door de Bob de Bouwer, de CHEOPS-groene kleur op de muur en de inrichting van de kamer denken ze dat deze
persoon Bouwkunde studeert. De tas geeft aan dat hij derdejaars is. Ivo merkt op dat er een op blaasbed op de vloer ligt, dus komen er vast vaak mensen slapen. De trompet springt er volgens de jongens ook uit. Dit is een muzikaal persoon; hij heeft waarschijnlijk altijd een IPod bij zich. Naast muziek is hij ook een sportief type, want er hangt sportkleding te drogen en de mannen zien hele grote sportschoenen staan. Hieruit concluderen ze dat dit een lang persoon is en dan kan het haast niet anders of hij speelt volleybal of basketbal.
“Wat een zooitje is het hier zeg”, is het eerste dat Pieter eruit flapt. Ook de vrouwe lijke namen op de kenteken platen aan de muur springen eruit. Tom denkt in eerste instantie dat deze kamer van een vrouw is, maar als hij de foto ziet met de whisky flessen erop verandert hij van mening. Deze kamer is van een man met een goede neus voor whisky! De Bob de Bouwer valt hem ook op; hij vindt dit een vreemde com binatie met de whisky. De hobby’s van deze student zullen whisky drinken en trompet spelen zijn. Daar zullen zijn huisgenoten wel blij mee zijn, denkt Tom. De
mannen vinden de schoenen van deze student erg afschu welijk, maar de kamer is mooi ingericht. Hieruit con cluderen ze dat deze student is begonnen aan Industrial Design, maar het daarna heeft verwaarloosd. Deze student is erg trots op zijn whisky, dus daar heeft hij altijd wat van in huis.
Rookverbod Doodmoe word ik van de aanhoudende discussie over het rookverbod. Kranten, journaals en het internet staan er bol van en zelfs aan de koffietafel ontkom je er niet meer aan. Al jaren worden we overspoeld door betut telende nieuwe regeltjes en wetten, maar híér over moeten we discussiëren? Rekeningrijden, verpak kingstax, harde knip en bezuinigingen? Prima! Maar we worden een beetje in ons persoonlijk genot beperkt en meteen breekt er een storm van verontwaardiging los... Tegenstanders zien het als betutteling van de overheid die daarmee de grenzen van de vrije keuze overschrijdt en bovendien een einde maakt aan de gezelligheid in kroegen. Moet Den Haag aan gezel ligheidspolitiek gaan doen? Iedereen moet de vrije keuze hebben om te gaan roken, daar is niks mis mee. Net zo goed als dat iedereen moet kunnen beslissen niet te roken. Maar deze mensen moeten dan, wat mij betreft, ook niet in de rook hoeven te zitten van de 25 procent wél rokende Nederlanders. De discussie gaat sterk over de vijftienhonderd kleine kroegen waar de klandizie terugloopt, die zouden we moeten ontzien anders gaan ze misschien failliet. Ik vind het heel erg lullig voor die kroegbazen, maar als je een regel maakt moet die voor ieder een gelden en moet je niet aan allerlei uitzonderin gen beginnen. Ik mag ook geen honderdzestig kilo meter per uur rijden op de snelweg rijden omdat ik een racecursus heb gedaan... En misschien komen de klanten vanzelf weer terug als ze de kroeg gaan missen. Hij had er van mij niet hoeven komen, maar politiek gezien lijkt het verbod gerechtvaardigd. En het argument van het verdwijnen van de gezel ligheid is wat mij betreft net zo sterk als het te genargument dat dankzij het rookverbod mijn kleren niet meer zo stinken als ik terug kom van het stappen. Maar toch is het wel relaxed! Roy Warmerdam is student Elektrotechniek
27 november 2008 Cursor 16/ Ruis
Show me your desktop and I’ll show you your soul. Je desktop als spiegel van je ziel? Op de TU/e worden duizenden laptops gebruikt en ieder met zijn eigen achtergrond (die luie Windows-lovers daargelaten). Cursor spoort iedere week een desktop op en maakt ’n praatje met de gebruiker. Wie:
Marian de Vaan / 51 / groepsleider Front Office ict + ict-coördinator centrale diensten Wanneer: sinds heel kort Wat: zelfgemaakte foto Waarom: “Foto van een vakantie die ik pasgeleden heb gehad. Elk jaar wissel ik van foto op mijn desktop omdat ik het prettig vind om aan vakanties herinnerd te worden. Mijn man en ik zijn in Guatemala, China, Tibet, Thailand en India geweest. Deze vakantie was in Chili en Argentinië. Dit is de actieve vulkaan Villaraca in Chili, die we met een groep hebben beklommen. Wat leek op een leuk uitstapje werd tweehonderd meter onder de top nog net geen hel. Ik kon echt niet meer verder en hield er ook nog een dikke verbranding in mijn gezicht aan over. De volgende vakantie komt er weer aan. Om de beurt kiezen we een bestemming uit en ik ben benieuwd waar mijn man me mee verrast.” Jouw desktop hier? Mail dan naar [emailprotected]
Effe zeuren
/Fred Steutel “Mak je mie”, zei onze oudste zoon als hij iets deed dat verboden was. Als kind mag je veel niet, vaak zonder aanwijsbare reden. Als je ouder bent, mag je nog niet alles, maar je mag wel veel. Helaas brengt deze ‘gedoogcultuur’ voornamelijk ergernis. De laatste loot aan de mag-boom komt van de middenstand: ‘Klein bedrag? Pinnen mag’. Ze bedoelen dat ze graag willen dat je met je pinpas betaalt, zodat ze niet te veel contanten in huis hebben. Ze verkopen hun wens als een gunst. Iets soortgelijks levert het Eindhovense gaswater-en-licht-bedrijf. Vroeger hadden
ze daar meteropnemers, die jaarlijks de standen kwamen opnemen. De laatste jaren krijg ik een kaartje in bus met de tekst ‘gratis uw meterstanden doorgeven’; gas en licht. “Gossammekraken”, denk ik dan, de brutaliteit! Ze schuiven hun werk op jou af en daar hoef je niet voor te betalen! Ik hoopte dat mijn watermeter niet afgelezen hoefde te worden, want daarvoor moet ik met een zaklantaarn tussen mijn tanden hals over kop de meterput in. Moet nu toch; een hoge raming als stok achter de deur. Andere instanties die je van alles laten ‘mogen’ zijn banken en ziekenhuizen. De zuster zegt bijvoorbeeld ‘U mag het
bovenlichaam even bloot maken’, ‘U mag daar even wachten’. Al dat ge-mag suggereert dat je een gunst wordt verleend en dat het allemaal gratis is. De lokettiste van de bank vertelt je dat je ‘hier mag tekenen’, alsof niet jij de klant bent maar dat zij dat is. De middenstand heeft voortdurend de neiging om je wijs te maken dat je blij moet zijn dat ze tegen betaling iets voor je willen doen. De Nederlandse klant is een ‘sucker’; op dit terrein kunnen we iets leren van de Amerikanen - daar bestaan nog echte klanten. Hoe zou het toch komen dat zoveel mensen ‘mag’ zeggen als ze iets van je gedaan willen krijgen. Ik denk dat het
vroeger nog erger was, en dat er toen tegen de sukkels niet gezegd werd: ‘ U mag daar tekenen’ of ‘U mag het bovenlichaam bloot maken’, maar ‘U moet’. Het ‘mag’ is al een aanzienlijke concessie. Ik had een oom (ooms zijn goud waard), die op een bank werkte. In verband met mensen die geld wilden lenen, was daar het adagium ‘Ze moeten biddend opkomen’. Het zal nog lang duren voor de bank zegt: ‘Wilt u hier tekenen?’ of de verpleegster ‘Wilt u het bovenlichaam even bloot maken?’.
